“ အရိယာ ပုဂၢိဳလ္(၈)ေယာက္ အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ ”

ျမတ္စြာဗုဒၶ၏ တရားေတာ္ျမတ္တို႔အား နားၾကား၊လိုက္နာ
က်င့္သံုးၾကသျဖင့္ ေသာတာပတၱိမဂ္ အစရွိသည့္ တရားထူး
တရားျမတ္တို႔အားရရွိၾကသည့္သူတို႔ကို “အရိယာ”ဟုေခၚဆို၏။
ထိုသူတို႔သည္ မိမိတို႕ရရွိထားသည့္ ေလာကုတၱရာမဂ္ဉာဏ္(၄)ပါး
ႏွင့္ ဖိုလ္ဉာဏ္(၄)ပါးတို႔ကို အေၾကာင္းျပဳကာ ရရွိထားသည့္ တရား
ေတာ္အလိုက္ အရိယာပုဂၢဳလ္ (၈)ေယာက္ဟု သတ္မွတ္ ထား၏။
ထိုအရာပုဂၢဳလ္ (၈)ေယာက္တို႔မွာ-
(၁) ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ာန္ပုဂိၢဳလ္
(၂) သကဒါဂါမိ မဂၢ႒ာန္ပုဂိၢဳလ္
(၃) အနာဂါမိ မဂၢ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္
(၄) အရဟႏၱ မဂၢ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္
(၅) ေသာတာပတၱိ ဖလ႒ာန္ပုဂိၢဳလ္
(၂) သကဒါဂါမိ ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္
(၃) အနာဂါမိ ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္
(၄) အရဟႏၱ ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္ ဟူ၍ျဖစ္၏။

ထို႔တြင္ မဂၢ႒ာန္ပုဂၢဳိလ္(၄)ေယာက္ဟူသည္မွာ -မဂ္စိတၱဳပၸါဒ္ျဖစ္ဆဲေသာခဏကိုသာယူရၿပီး၊ ထိုမဂ္စိတ္သည္လည္း တမ်ိဳးလွ်င္တႀကိမ္သာျဖစ္၍ မဂၢ႒ာန္ပုဂၢဳိလ္၏ သက္တမ္းမွာ စိတၱကၡဏတစ္ခ်က္သာရွိ၏။ ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္တြင္မူ ဖိုလ္စိတ္
သည္ အႀကိမ္မ်ားစြာျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ထိုမဂ္စိတ္ျဖစ္သည္မွ
စ၍ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူသည့္ အထိတိုင္ေအာင္ ဖလ႒ာပုဂၢိဳလ္
ျဖစ္ပါသည္။
ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္ (၄)သည္လည္း ေသာတာပတၱိဖလ႒ာန္
ပုဂၢဳိလ္ကို ေသာတာပန္ ဟု၄င္းေကာင္း၊သကာဒါဂါမိပုဂၢဳိလ္ကို
သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမိဖလ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္ကို အနာဂါမ္ဟုေခၚဆို၍ ၊
အရ ဟႏၱဖလ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္ ကိုမူ ရဟႏ ၱာဟုေခၚဆိုပါသည္။
ထိုေဖာ္ျပပါအရိယာပုဂၢဳိလ္(၈)တို႔တြင္ ဖလ႒ာန္ပုဂၢဳိလ္(၄)
ေယာက္ကို အနည္းငယ္ ရွင္းလင္းပါမည္။ ထို(၈)ေယာက္တြင္
ေသာတာပတၱိဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္မွာ (၃)မ်ားရွိ၏။

“ေသာတာပန္-၃-မ်ိဳး”
----------------------
(၁) သတၱကၡတၱဳပရမ ေသာတာပန္ = ေသာတာပန္အျဖစ္ျဖင့္
ကာမဘံုတြင္ လူ႔ဘ၀၊နတ္ဘ၀ အေနျဖင့္ ခုႏွစ္ဘ၀က်င္လည္
ႏိုင္ၿပီး၊ ထိုကာမဘံုတြင္ခုႏွစ္ဘ၀ျပည့္ေသာအခါ ရဟန္ျပဳၿပီး
ရဟႏ ၱာျဖစ္ေအာင္က်င့္ႀကံ၍ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ရ၏။
သို႔မဟုတ္က ရူပျဗဟၼာဘံုႏွင့္ အရူပျဗဟၼာဘံု တို႕တြင္
သကာဒါဂါမ္၊အနာဂါမ္ဘ၀အျဖစ္ျဖင့္ စံေနလွ်င္ကား
ခုႏွစ္ဘ၀မကျဖစ္ႏိုင္ေလ၏။

(၂) ေကာလံေကာလ ေသာတာပန္ = ေသာတာပန္ျဖစ္ၿပီး
ေနာက္ ႏွစ္ႀကိမ္မွ ေျခာက္ႀကိမ္အထိ ပဋိသေႏၶေန႔ေလ့ရွိေသာ
ေသာတာပန္မ်ိဳးျဖစ္၏။

(၃) ဧကဗီဇီ ေသာတာပန္ = ေသာတာပန္ျဖစ္ၿပီးေနာက္တြင္ တစ္ႀကိမ္သာပဋိသေႏၶေနေသာ ေသာတာပန္မ်ိဳးျဖစ္၏။
ထိုသို႔အားျဖင့္ ေသာတာပန္သံုးမ်ိဳးကြျပားျခင္းသည္
ထိုေသာတာပန္ပုဂၢဳိလ္၏ ၀ိပႆႆႆႆႆႆႆ နာဥာဏ္အေပၚ၌မူတည္၍
ကြဲျပားသြားျခင္းျဖစ္သည္။

သကဒါဂါမိ၏အဓိပၸါယ္မွာ လူ႔ျပည္သို႔ေနာက္ထပ္
တစ္ႀကိမ္သာ လာေရာက္ျခင္းရွိျခင္း ေၾကာင့္ သကဒါဂါမိ
ဟုေခၚဆိုျဖစ္သည္။သကဒါဂါမိပုဂၢဳိလ္သည္လည္း(၅)မ်ိဳးရွိ
၏။ ထို(၅)မ်ိဳးတို႔မွာ-
“သကဒါဂါမ္ (၅)မ်ိဳး”
--------------------
(၁) ဣဓ ပတြာ ဣဓ ပရိနိဗၺာယီ သကဒါဂါမ္ =
လူ႔ျပည္တြင္ သကဒါမိမဂ္ကိုရရွိၿပီး၍ ဤလူ႔ျပည္၌ပင္
ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူသည့္ သကဒါဂါမ္တမ်ိဳး။

(၂) ဣဓ ပတြာ တတၳ ပရိနိဗၺာယီ သကဒါဂါမ္ = လူ႔ျပည္
တြင္ သကဒါဂါမိမဂ္ကိုရ၍ နတ္ျပည္၌ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္
မူသည့္ သကဒါဂါမ္တမ်ိဳး။

(၃) ယတၳ ပတြာ တတၳ ပရိနိဗၺာယီ သကဒါဂါမ္ = နတ္ျပည္
တြင္ သကဒါဂါမိမဂ္ကိုရ၍ ထိုနတ္ျပည္၌ပင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္
ေတာ္မူသည့္ သကဒါဂါမ္တမ်ိဳး။

(၄) တတၳ ပတြာ ဣဓ ပရိနိဗၺာယီ သကဒါဂါမ္ = ထိုနတ္ျပည္
တြင္ သကဒါဂါမိမဂ္ကိုရ၍ ဤလူ႕ျပည္၌ ပရိနိဗၺာန္၀င္စံေတာ္
မူသည့္ သကဒါဂါမ္တမ်ိဳး။

(၅) ဣဓ ပတြာ တတၳ နိဗၺာယီ သကဒါဂါမ္ = ဤလူ႔ျပည္တြင္
သကဒါဂါမိမဂ္ကို၍ နတ္ျပည္တြင္ တစ္ၾကိမ္ျဖစ္ၿပီးလွ်င္၊ ဤ
လူ႔ျပည္၌ျပန္ျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူသည့္ သကဒါဂါမ္
တမ်ိဳး။

“အနာဂါမ္ဟူသည္”
-------------------
အနာဂါမ္ဆိုသည္မွာ ဤကာမဘံုသို႔ ေနာက္ထပ္ တဖန္ျပန္လည္၍ မလာေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ အနာဂါမိ-အနာဂါမ္ ဟုေခၚဆိုျခင္းျဖစ္၏။ထိုအရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔ကို ၄င္းတို႕ရရွိထားသည့္ တရားေတာ္ (ဣေၿႏၵ)အႏုအရင့္အလိုက္ (၅)မ်ိဳးကြဲျပားပါသည္။

“အနာဂါမ္ (၅)မ်ိဳး”
(၁) အႏၱရာပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္ = မိမိေရာက္ရွိေနသည့္
သုဒၶါ၀ါသျဗဟၼာဘံု၏ သက္တမ္း ထက္၀က္အတြင္းမွာပင္
အရဟတၱဖိုလ္သို႔ ေရာက္ရွိေအာင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာ
အနာဂါမ္။

(၂) ဥပဟစၥ ပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္ = မိမိေရာက္ရွိေနသည့္
သုဒၶါ၀ါသျဗဟၼဘံု၏ သက္တမ္း ထက္၀က္ေက်ာ္ၿပီးေသာ
အခါမွသာ အရဟတၱဖိုလ္ကို ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာ အနာဂါမ္။

(၃) အသခၤါရ ပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္ = လြယ္ကူစြာ ဆင္းရဲျခင္း
မရွိဘဲ ရဟႏၱာျဖစ္ရေသာ အနာဂါမ္။

(၄) သသခၤါရ ပရိနဗၺာယီ အနာဂါမ္ = ၀ီရိယလံုးလျပင္းစြာ
အားထုတ္၍ ခဲယဥ္စြာရဟႏၱာ ျဖစ္ရေသာ အနာဂါမ္။

(၅) ဥဒၶံေသာတ အနာဂါမ္ = အထက္ျဗဟၼာ့ဘံုသို႔ တက္
ေရာက္ၿပီး ရဟႏၱာျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာ အနာဂါမ္။

ထိုအနာဂါန္(၅)မ်ိဳးတို႔တြင္ ဥဒၶံေသာတ အနာဂါမ္သည္-
(၁) သုဒၶါ၀ါသငါးဘံုးဘံုစဥ္စံ၍ အကနိ႒ာျဗဟၼာ့ဘံု၌ ပရိနိဗၺာန္
စံ၀င္ေတာ္မူေသာ အနာဂါမ္။
(၂) အကနိ႒ာျဗဟၼာ့ဘံုသို႔ မေရာက္မီ ေအာက္သုဒၶါ၀ါသေလး
ဘံုမွာပင္ ရဟႏၱာျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္စံ ၀င္ေတာ္မူေသာ အနာဂါမ္။
(၃) ဤလူ႔ျပည္မွ စုေတ၍ အကနိ႒ာျဗဟၼာ့ဘံုသို႔ေရာက္ရွိၿပီး
ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူေသာ အနာဂါမ္။
(၄) လူ႕ျပည္တြင္ အနာဂါမ္ျဖစ္၍ သုဒၶ၀ါသေအာက္ျဗဟၼာ့
ေလးဘံုတြင္ တစ္ခုခုေသာဘံုသို႔ေရာက္ ရွိၿပီး ထိုဘံု၌ပင္
ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူေသာ အနာဂါမ္ဟူ၍ ဥဒၶံေသာတ
အနာဂါမ္သည္ ေလးမ်ိဳးထပ္မံရွိေလ၏။

“ရဟႏၱာဟူသည္”
-----------------
အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္၊အရဟတၱမဂ္ဖိုလ္ဉာဏ္တို႔ျဖင့္ ကိေလသာအာသေ၀ါ ကုန္ခန္းေသာ အရိယာတို႔ကို ရဟႏၱာဟုေခၚဆိုပါသည္။ ထိုရဟႏၱာတို႔သည္ မိမိတို႕ရရွိထားသည့္ တရားေတာ္ ၀ိေသသအေလ်ာက္ ေအာက္ပါအတိုင္း(၆)မ်ိဳးရွိပါသည္။
“ရဟႏၱာ(၆)မ်ိဳး”
(၁) ဆဠဘိည ရဟႏၱာ = အဘိဉာဥ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံု
ေတာ္မူေသာ ရဟႏၱာ။

(၂) ေတ၀ိဇၨာ ရဟႏၱာ = ပုေဗၺနိ၀ါသဉာဏ္၊ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္၊
အာသ၀ကၡယဉာဏ္တည္းဟူ ေသာ ဉာဏ္ေတာ္သံုးပါးႏွင့္
ျပည့္စံုေေတာ္မူေသာ ရဟႏၱာ။

(၃) ပဋိသမၻိဒါပတၱ ရဟႏၱာ = ပဋိသမၻိဒါ ဉာဏ္ေတာ္ေလးပါး
ႏွင့္ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ရဟႏၱာ။

(၄) တိပိဋကဓရ ရဟႏၱာ = ပိဋကသံုးပံုကို ႏႈတ္တက္ေဆာင္
ေတာ္မူေသာ ရဟႏၱာ။

(၅) စ်ာနလာဘီ ရဟႏၱာ = ရူပစ်ာန္၊အရူပစ်ာန္ေတာ္တို႔ကို
ရရွိေတာ္မူေသာ ရဟႏၱာ။

(၆) သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၱာ = စ်ာန္၊အဘိညာဏ္မရွိပဲ စ်ာန္၊
အဘိညာဏ္အေစး ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ရဟႏၱာ။
ဟူ၍ျဖစ္၏။

တဖန္ထိုရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္သည္ (၅)မ်ိဳးအားျဖင့္
တနည္းေရတြက္ေလ့ရွိပါသည္ ထို(၅)မ်ိဳးမွာ-

“တနည္း ရဟႏၱာ(၅)မ်ိဳး”
-------------------------
(၁) ပညာ၀ိမုတၱိ ရဟႏၱာ = သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၱာႏွင့္
ရူပစ်ာန္ေလးပါးမွထ၍ အရဟ တၱဖိုလ္သို႔ရေသာ ရဟႏၱာ။
(၂) ဥပေတာေဘာဂ၀ိမုတၱ ရဟႏၱာ = အရူပစ်ာန္ကိုရရွိၿပီး
ေနာက္ အရဟတၱဖိုလ္သို႔ ေရာက္ ရွိေသာ ရဟႏၱာ။
(၃) ေတ၀ိဇၨာ ရဟႏၱာ = ရွင္းျပခဲ့ၿပီး။
(၄) ဆလဘိညာ ရဟႏၱာ = ရွင္းျပခဲ့ၿပီး။
(၅) ပဋိသမၻိဒါပတၱ ရဟႏၱာ = ရွင္းျပခဲ့ၿပီး။

“အရိယာပုဂၢိဳလ္ ၇-မ်ိဳး”
-------------------------
အရိယာပုဂၢိဳလ္သည္ မဂ္ဉာဏ္၏ေရွ႔အဖို႔တြင္ျဖစ္သည့္ ၀ု႒ာနဂါမိနီ၀ိပႆနာ၏ ထက္ျမတ္မႈ၊မထက္ျမတ္မႈအေလ်ာက္ အရိယာပုဂၢိဳလ္သည္ (၇)မ်ိဳးရွိ၏။ ၄င္းတို႔မွာ-
(၁) သဒၶါႏုသာရီ = ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားေနာက္သို႔အစဥ္လိုက္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္။
(၂) သဒၶါ၀ိမုတၱ = သဒၶတရားလြန္ကဲမႈျဖင့္ အာသေ၀ါတရားမွ
လြတ္ေျမာက္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္။
(၃) ကာယသကၡိ = မိမိကိုယ္တိုင္ထိေတြ႕ၿပီး သက္ေသခံႏိုင္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္။
(၄) ဥပေတာဘာဂ၀ိမုတၱ = ႏွစ္ႀကိမ္လႊတ္ေျမာက္ေသာ
အရိယာ ပုဂၢိဳလ္။
(၅) ဓမၼာႏုသာရီ = ပညာျဖင့္အစဥ္ေအာက္ေမ့တတ္ေသာ
အရိယာပုဂၢိဳလ္။
(၆) ဒိ႒ိပၸတၱ = သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ၿပီး ခ်က္ခ်င္း နိဗၺာန္
သို႔ေရာက္ေတာ္မူေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္။
(၇) ပညာ၀ိမိတၱ = ပညာျဖင့္ လြတ္ေျမာက္ေသာ
အရိယာပုဂၢိဳလ္။
ေဖာ္ျပပါ အရိယာပုဂၢိဳလ္ (၇)မ်ိဳးကို အနည္းငယ္ရွင္းျပရလွ်င္-
(၁) သဒၵါႏုသာရီ အရိယာဆိုသည္မွာ သဒၵါတရား ထက္သန္ေသာ အနိစၥာႏုပႆနာ၌ထက္ျမတ္သည့္ ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ာန္
အရိယာပုဂၢိဳလ္ကိုဆိုလိုပါသည္။

(၂) သဒၶါ၀ိမုတၱ အရိယာဆိုသည္မွာ အနိစၥာႏုပႆနာကို အာရံုျပဳ
ႏွလံုးသြင္းအားထုတ္၍ အထက္မဂ္တရား(၃)ပါး ႏွင့္၊ေအာက္မဂ္
တရား(၃)ပါးကို ေရာက္ဆဲျဖစ္သည့္ အရိယာပုဂၢိဳလ္ ကိုဆိုလို
ပါသည္။

(၃) ကာယသကၡိ အရိယာဆိုသည္မွာ သမာပတ္(၈)ပါးကို
ရရွိထားသည့္ အရိယာသည္ အထက္မ ဂ္(၃)ပါး ေအာက္မဂ္
(၃)ပါး၌ နာမကာယျဖင့္ စ်ာန္အေတြ႔အထိကို ကိုယ္တိုင္ထိ
ေတြ႔သိျမင္ၿပီး ေနာက္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေျမာက္ေသာ အရိယာ
ပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုပါသည္။

(၄) ဥဘေတာ ေဘာဂ၀ိမုတၱ အရိယာဆိုသည္မွာ စ်ာန္သမာ
ပတ္အခိုက္တြင္ ၀ိကၡမ ၻန၀ိေမာကၡျဖင့္ တစ္ႀကိမ္းလြတ္ေျမာက္
ၿပီး၊ မဂ္ေရာက္ဆဲခဏ၌ သမုေစၦဒ၀ိေမာကၡျဖင့္ တစ္ႀကိမ္လြတ္
ေျမာက္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုပါသည္။

(၅) ဓမၼာႏုသာရီ အရိယာဆိုသည္မွာ အနတၱသေဘာျဖင့္
တရားႏွလံုးသြင္း၍ ေသာတာပတၱိမဂ္ ကိုရေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုပါသည္။

(၆) ဒိ႒ိပၸတၱ အရိယာဆိုသည္မွာ အနတၱသေဘာျဖင့္ တရား
ႏွလံုးသြင္း၍ အထက္မဂ္(၃)ပါး၊ ေအာက္မဂ္(၃)ပါးကို ရရွိထား
သည့္အခိုက္ျဖစ္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုလိုပါသည္။

(၇)ပညာ၀ိမုတၱိ အရိယာဆိုသည္မွာ မဂၢ႒ာန္၊ဖလ႒န္တည္းဟူ
ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္ (၈)ေယာက္ကို သဒၵါႏုစာရီစသည့္အရိ
ယာ(၇)မ်ိဳးျဖင့္ တြဲစပ္လ်ွင္ ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္သည္
သဒၶါႏုသာရီ ႏွင့္ ဓမၼာႏုသာရီ အရိယာမည္၍၊ အရဟတၱဖလ
႒ာန္ပုဂၢိဳလ္သည္ ပညာ၀ိမုတၱႏွင့္ ဥဘေတာဘာဂ ၀ိမုတၱအရိ
ယာမည္ပါသည္။ အထက္မဂၢ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္(၃)ေယာက္ႏွင့္
ေအာက္ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္ (၃)ေယာက္တို႔သည္ သဒၶါ၀ိမုတၱ၊
ဒိ႒ိပၸတၱ ႏွင့္ ကာယသကၡိအရိယာတို႕ဟူ၍ ေခၚဆိုပါသည္။
ေသာတာပတၱိမ႒ာန္(၂)မ်ိဳးႏွင့္ အရိယာဖလ႒ာန္(၂)မ်ိဳး၊
အထက္မဂၢ႒ာန္ႏွင့္ ေအာက္ဖလ႒ာန္( ၃)မ်ိဳး ကြဲျပားၾက
ပါသည္။

(ကာမအေမွာင္ ဖယ္ခြာေရွာင္၍ သစၥာဉာဏ္ေရာင္ ၊
ထြန္းေျပာင္ႏိုင္ၾကပါေစ)

- (ဓမၼ၀ီရ အရွင္ေတဇနိယ - ဗုဒၶဂယာ၊အိႏၵိယ)
[ဓမၼရသႏွင့္ အေတြးအျမင္စာစုမ်ားမွ ကူးယူမွ်ေဝပါသည္။]
Dhamma Danã Source ►
www.facebook.com/youngbuddhistassociation.mm