အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီေရာဂါ ဟာ လတ္တေလာ ကမာၻမွာ ကူးစက္မႈ ျမင့္မားေနဆဲ ေရာဂါတစ္ မ်ဳိးျဖစ္ ပါတယ္…
ယင္းသို႔ လတ္တေလာ ကူးစက္ခံ ရသူမ်ား ထဲတြင္ အသက္ ၂၅မွ ၄၄ ႏွစ္ အတြင္း ကူးစက္ခံ ျခင္းမွာ (3.1 cases per 100,000 population) အျမင့္မား ဆံုးျဖစ္ ပါတယ္..
အသက္ ၁၅ႏွစ္ ေအာက္ ကူးစက္ ခံရမႈ ႏႈန္းမွာ အနိမ့္ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္ (0.02 per 100,000)…
၎အခ်က္ အလက္ မ်ားကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါပိုး အဓိက ကူးစက္မႈမွာ လိင္ဆက္ ဆံျခင္း၊ မူးယစ္ေဆး သံုးစဲြျခင္း၊
ေရာဂါပိုး ႐ွိေသာေသြး ထိေတြ႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာ ေစပါတယ္…
အသည္းေရာင္ ဘီ ကာကြယ္ ေဆးကို ကေလးမ်ား ပံုမွန္ ထိုးႏွံ ေပးျခင္း ကလည္း ငယ္႐ြယ္ သူမ်ား ကူးစက္ ခံရမႈ ေလ်ာ့နည္း ေစပါတယ္…
အသည္းေရာင္ ဘီ ေရာဂါပုိုး ဟာ ဒီအန္ေအ ဗိုင္းရပ္စ္ (DNA Virus) အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္…
အန္တီဂ်င္ (Antigen) ႏွစ္မ်ဳိး ႐ွိျပီး ဗိုင္းရပ္စ္ အတြင္းပိုင္း (Core )အင္တီဂ်င္ (HBcAg) နဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ အျပင္ပိုင္း
(Surface) အင္တီဂ်င္ (HBsAg) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္.. အသည္းေရာင္ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုး ခႏၶာကိုယ္ တြင္းသို႔ ကူးစက္ ၀င္ေရာက္ လာပါက ခႏၶကိုယ္ ေရာဂါ ခုခံမႈ စနစ္ (Immune System) မွ တန္ျပန္ အင္တီ ေဘာ္ဒီ (Antibody) မ်ားထုတ္လုပ္ ပါတယ္.. Antibody to HBsAg (Anti-HBs), Antibody to HBcAg (Anti-HBc) မ်ားဟာ ခႏၶကိုယ္ မွ ထြက္႐ွိလာ တဲ့ အင္တီ ေဘာ္ဒီမ်ား ျဖစ္ပါတယ္.. အဲဒီ အင္တီဂ်င္၊ အင္တီ ေဘာ္ဒီ ေတြကို သိထား ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါပိုး စစ္ေဆး ရာမွာ၎၊ ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္မႈ အေျခ အေနကို ၎ စမ္းသပ္ရာမွာ အသံုး၀င္ ပါတယ္…
အသည္းေရာင္ ဘီေရာဂါပိုး ဟာ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္ရဲ႕ ေသြး၊ သုတ္ရည္၊ ေယာနိရည္၊ ႏို႔ရည္၊ တံေတြး တို႔မွာ ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ား ကေတာ့ ေရာဂါပိုး ႐ွိသူႏွင့္ လိင္တူ လိင္ကြဲ ဆက္ဆံျခင္း၊ ေရာဂါပိုး ပါေသာ ေဆးထိုးအပ္ ေဆးထိုးျပြန္ ေဆးမင္ ေၾကာင္ထိုး ဓါတ္အပ္စိုက္ စသည္တို႔ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေရာဂါပိုး ပါေသာ ေသြးသြင္း မိျခင္း၊ ကိုယ္၀န္္ ေဆာင္ မိခင္မွ ကေလး သို႔ကူး စက္ျခင္း၊ ေရာဂါပိုး ပါေသာ ေသြး (သို႔) တံေတြး ထိထားေသာ သြားတိုက္တံ မုတ္ဆိတ္ ရိပ္ဓား သံုးစြဲျခင္း တို႔ ျဖစ္ပါတယ္…
လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ ဘီပိုး၀င္ လကၡဏာ မ်ားမွာ ေရာဂါ ပိုး၀င္ေရာက္ျပီး ၁လမွ ၄လ အတြင္း ျဖစ္ေပၚ ေလ့႐ွိ ပါတယ္… အသည္းေရာင္ ဘီပိုး ဟာ အသည္းကို တိုက္႐ိုက္ ထိခိုက္ ေရာင္ရမ္း ေစတာ မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုယ္ ေရာဂါ ခုခံမႈ စနစ္ (Immune system) က အသည္းေရာင္ ဘီပိုး ကို ခုခံ တိုက္ဖ်က္ ရာမွ မိမိ အသည္း ကိုပါ ထိခိုက္ ေရာင္ရမ္း ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္… ဒါ့ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္္ ခုခံမႈ စနစ္ အားေကာင္း ပါက ေရာဂါပိုး ကို ကင္းစင္ ေအာင္ ပိုမို တိုက္ထုတ္ ႏိုင္ျပီး လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ လကၡဏာ ပိုမို ျပင္းထန္ တတ္ပါတယ္… ခႏၶာကိုယ္ ခုခံမႈ စနစ္ ေလ်ာ့နည္း ပါက လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ လကၡဏာ ခံစား ရမႈ နည္းျပီး ေရာဂါပိုး ကင္းစင္ ေအာင္ တိုက္ထုတ္ ႏိုင္မႈ နည္းပါး ပါတယ္… အဲဒါေၾကာင့္ ကေလး သူငယ္ အထူးသျဖင့္ ၁ႏွစ္ ေအာက္ ကေလးမ်ား ေရာဂါ ကူးစက္ ခံရပါက ၉၅% မွာ နာတာ႐ွည္ ပိုးသယ္ ေဆာင္ျပီး နာတာ႐ွည္ အသည္းေရာင္ ျခင္းပိုမို ျဖစ္ပြား ေစပါတယ္.. လူၾကီး မ်ားတြင္ ၅% ကသာ နာတာ႐ွည္ ပိုးသယ္ေဆာင္ ျပီ္း က်န္ ၉၅% က လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ ျပီး ပိုးကင္းစင္ သြားတတ္ ပါတယ္… လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ ဘီ ပိုး၀င္ လကၡဏာ မ်ားမွာ
* တုပ္ေကြး ကဲ့သို႔ ကိုက္ခဲ နာက်င္ ဖ်ားနာျခင္း၊
* မ်က္လံုးနဲ႔ အသားမ်ား ၀ါလာျခင္း၊
* ႏံုးေခြ ေအာ့အန္ျခင္း၊
* အစာ စားခ်င္စိတ္ မ႐ွိျခင္း၊
* အသည္းေရာင္္ ျခင္းေၾကာင့္ ၀မ္းဗိုက္ ညာဖက္ အေပၚပိုင္း နာက်င္ျခင္း၊
တို႔ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္…
နာတာ႐ွည္ အသည္းေရာင္ ဘီပိုး သယ္ေဆာင္သူ မ်ားဟာ အမ်ား အားျဖင့္ ေရာဂါ လကၡဏာ မျပ ၾကပဲ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ၾကာတဲ့ အခါ အသည္းေျခာက္ ေရာဂါ (Cirrhosis of Liver) နဲ႔ အသည္း ကင္ဆာ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား ေစတတ္ ပါတယ္… နာတာ႐ွည္ ဘီပိုး သယ္ေဆာင္ သူမ်ားရဲ႕ ၁၅ မွ ၂၀% ဟာ ၅ႏွစ္မွ ၂၀ႏွစ္ အတြင္း အသည္းေျခာက္ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္… အသည္းေရာင္ ဘီေရာဂါ ပိုး နာတာ႐ွည္ သယ္ေဆာင္သူ မ်ား အေန ျဖင့္ အသည္းကို ထိခိုက္ ေစတဲ့ အျပဳ အမူ၊ အစား အေသာက္ ၊ ကိုယ္ခံအား က်ဆင္း ေစတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ား မ်ားကို ဂ႐ုျပဳ ေ႐ွာင္႐ွား ရပါမယ္.. အရက္၊ ဘီယာ၊ ထန္းရည္၊ ၀ိုင္ စသည္ တို႔ကို လံုး၀ ေ႐ွာင္႐ွား ရပါမယ္… ပန္းနာ၊ အဆစ္ အျမစ္ ကိုက္ ေရာဂါ တို႔အတြက္ ေသာက္သံုး ေသာ ပရက္နီဆလံုး (Prednisolone)၊ အခ်ဳိ႕ အေရျပား ေရာဂါ မ်ားနဲ႔ အဆစ္နာ အတြက္ သံုးေသာ မက္သို ထရက္ဇိတ္ (Methotrexate)၊ အခ်ဳိ႕ ကင္ဆာ ေရာဂါ မ်ားတြင္ သံုးေသာ ဆိုက္ကလို ေဖာစဖမိုက္ (Cyclophosphamide) ေဆးမ်ား သံုးစဲြ ေနရ ပါက အသည္း ေရာင္ျခင္း ကို ပိုမို ဆိုး႐ြား ေစသျဖင့္ ရပ္နား သင့္ပါတယ္…
ေရာဂါ စစ္ေဆးမႈ တြင္ အဓိက အားျဖင့္ HBsAg ကိုသာ ေနရာ တကာ တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ စစ္ေဆး ႏိုင္ပါတယ္… ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ျပီး ၄ ပတ္ အၾကာ တြင္ စစ္ေဆး ေတြ႔႐ွိ ႏိုင္ျပီး ေရာဂါပိုး ကင္းစင္ ေအာင္ ခုခံအား ေကာင္းေသာ သူမ်ားတြင္ လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ ျပီး ၄လ အၾကာ တြင္ ၎ HBsAg ေပ်ာက္ကြယ္ ေလ့႐ွိ ပါတယ္… နာတာ ႐ွည္ ပိုးသယ္ ေဆာင္သူ မ်ားတြင္ မူ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ဆက္လက္ စစ္ေဆး ေတြ႔႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္… အသည္း ေရာင္ဘီ ပိုး၀င္ ေရာက္၍ လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ အသား ၀ါျဖစ္ျပီး ေရာဂါပိုး ကင္းစင္ သြားသူ မ်ား အေနျဖင့္ တစ္သက္တာ အသည္း ေရာင္ဘီ ေရာဂါျပီး သူ (Life-long Immunity) အျဖစ္ ေနထိုင္ ႏိုင္ပါတယ္… ေအာက္ပါ ဇယား အရ စစ္ေဆး ၾကည့္႐ႈ ျခင္း ျဖင့္ ေရာဂါ အေျခ အေန ကို အနီး စပ္ဆံုး သိ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္..
ေရာဂါ ကုသမႈ အေနျဖင့္ လတ္တေလာ အသည္းေရာင္ ျဖစ္ေနသူ မ်ားသည္ သီးသန္႔ ကုသမႈ မလိုအပ္ ပဲ အနားယူျခင္း၊ အာဟာရ ျပည့္၀ ေအာင္ ပံုမွန္ စားေသာက္ ျခင္းတို႔ သာလိုအပ္ ပါတယ္… နာတာ႐ွည္ ပိုးသယ္ ေဆာင္သူ မ်ားသည္ လည္း အသည္းကို ထိခိုက္ ေစေသာ အျပဳ အမူ၊ အစား အစာ ေ႐ွာင္႐ွားျပီး အာဟာရ ျပည့္၀ေအာင္ ေနထိုင္ စားေသာက္ သင့္ပါတယ္… အခ်ဳိ႕ ပိုးအေရ အတြက္ မ်ားေနသူ မ်ားအတြက္ ပိုး အေရ အတြက္ ေလ်ာ့နည္း ေစရန္ ဆရာ၀န္္ ညႊန္ၾကား သည့္ အတိုင္း ေဆးထိုး ေဆးစား ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါတယ္…
ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး အေနျဖင့္ အသည္းေရာင္ ဘီပိုး ၀င္ေရာက္ ဖူးျခင္း မ႐ွိ ပါက အသည္းေရာင္ ဘီ ကာကြယ္ ေဆးကို ထိုးထား ျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ ႏိုင္ပါတယ္… မိမိ အိမ္သား တစ္ဦး တြင္ ဘီပိုး ႐ွိေန သူမ်ား၊ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္း မ်ား၊ အသည္း ေရာင္ စီပိုး ႐ွိေန သူမ်ား တြင္ ေနာက္ထပ္ ဘီပိုး မ၀င္ ေအာင္ ကာကြယ္ ရန္လို သူမ်ား သည္ အသည္းေရာင္ ဘီ ကာကြယ္ ေဆးကို မျဖစ္ မေန ထိုးႏွံ သင့္ပါတယ္… ကေလး မ်ားတြင္ အသည္းေရာင္ ဘီ ပိုး၀င္ ေရာက္ပါက နာတာ႐ွည္ ပိုးသယ္ ေဆာင္သူ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ မ်ား သျဖင့္ ပံုမွန္ ကာကြယ္ ေဆးထိုး စီမံ ခ်က္ အရ ထိုးေပး ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္… အသည္းေရာင္ ဘီပိုး ႐ွိသူ မိခင္ မွ ေမြးဖြား ေသာ ကေလး မ်ားကို ေမြးျပီး ၁၂ နာရီ အတြင္း ပံုမွန္ အသည္းေရာင္ ဘီ ကာကြယ္ ေဆး အျပင္ Hepatitis B Immune Globulin (HBIG) ကို ထိုးေပး သင့္ ပါတယ္… ဒါ့ေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ ဘီ ေရာဂါ ၀င္ေရာက္ဖူး ျခင္းမ႐ွိ သူမ်ား သည္ ကာကြယ္ေဆး ကို စနစ္ တက် ထိုးႏွံ ၍ ကာကြယ္ ထားသင့္ ေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရ ပါတယ္… အားလံုး ေရာဂါ အေပါင္းမွ ကင္းေ၀း ႏိုင္ပါေစ..
Shared from Mg Mandalay
No comments:
Post a Comment