..ေရာဂ..သဒၵါသည္ နာက်င္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ ထိုေရာဂါသည္
--
(၁) ကုိယ္မွာျဖစ္ေသာ အနာေရာဂါ၊
(၂) စိတ္မွာျဖစ္ေသာ အနာေရာဂါဟု ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိပါသည္။
ထိုတြင္ ကိုယ္မွာျဖစ္ေသာ အနာေရာဂါသည္ ေသြးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါ၊ ေလေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေရာဂါ
စသည္ျဖင့္ (၉၆)ပါးသာရွိပါသည္။ စိတ္မွာျဖစ္ေသာ အနာေရာဂါကား (၁၅၀၀)ေတာင္ ရွိပါသည္။ (၉၆)ျဖာ
အနာေရာဂါသည္ မိမိသႏၱာန္မွာ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ေသလုေအာင္လည္း ေရာဂါခံစားခ်င္ခံစားရမည္၊
ေသခ်င္လည္း ေသမည္ (တစ္နည္းေသာ္) ေသလုေအာင္လည္း ႏွိပ္စက္ခ်င္လွ်င္ ႏွိပ္စက္မည္၊ ေသေအာင္လည္း
ႏွိပ္စက္ခ်င္လွ်င္ ႏွိပ္စက္မည္။
သို႕ေသာ္ ထို(၉၆)ျဖာ အနာေရာဂါေၾကာင့္ေတာ့ အပၸါယ္(၄)ပါးသို႕
မက်ေရာက္ႏိုင္ေပ။ (၁၅၀၀) ကိေလသာ အနာေရာဂါကား ဤဘ၀မွာလည္း ေဒ၀ဒတ္ေလာင္း ရြဲကုန္သည္ကို
၀ိသမေလာဘကိေလသာ အနာေရာဂါေၾကာင့္ ေသြးပြက္ပြက္ဆူေအာင္ အန္က်ျခင္းကဲ့သို႕ ပစၥဳပၸန္ဘ၀မွာလည္း
ေသလုေအာင္၊ ေသေအာင္ခံစားရသည့္အျပင္ ေသျပီးတမလြန္ ေလာက၊ ေနာင္ဘ၀မွာလည္း အပၸါယ္(၄)ပါးသို႕
က်ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။
* (၁၅၀၀) ကိေလသာအနာေရာဂါ
ကိေလသာဟူေသာပုဒ္သည္ ..ကိလိသ..ဟူေသာ သဒၵါမွ ကိေလသာဟု ျဖစ္လာသည္။
ထိုကိလိသ -- သဒၵါသည္ ..ညစ္ႏြမ္းေစျခင္း..၊ ..ပူေလာင္ေစတတ္ျခင္း..ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
ကိေလသာအနာေရာဂါမရွိေသာ မူရင္းစိတ္ကား အင္မတန္ျဖဴစင္ပါသည္။ ထိုသို႕ ျဖဴစင္ေသာ္လည္း ပင္ကိုျဖဴစင္ေသာ
အ၀တ္ကို ေၾကးေညွာ္(ဂ်ီးညွီ)ႏွင့္ထိလွ်င္ ညစ္ႏြမ္းသြားသကဲ့သို႕ ထိုျဖဴစင္ေသာ စိတ္မွာလည္း
ကိေလသာေၾကးေညွာ္(ဂ်ီးညွီ) ကပ္ျငိသြားေသာေၾကာင့္ ညစ္ႏြမ္းသြားရတာ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္
ကိေလသာ -- ဟုဆိုအပ္ေသာ ..ကိလိသ..မူရင္းသဒၵါသည္ ..ညစ္ႏြမ္းေစျခင္း..ဟု အဓိပၸါယ္ရတာ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႕အတူ ကိေလသာ ကင္းစင္ေသာ ပင္ကိုမူရင္းစိတ္သည္ ျဖဴစင္ေသာ္လည္း ထိုစိတ္အေပၚ ၀ိသမေလာဘကိေလသာ၊
ေဒါသကိေလသာ စသည္မ်ား ကပ္ျငိပါက အင္မတန္ပူေလာင္ပါသည္။ မည္မွ်ပူေလာင္သည္ဆိုသည္မွာလည္း
ကပ္ျငိဖူးသူတိုင္း သိၾကပါသည္။ သူတစ္ပါးအေပၚ ေဒါသအမ်က္ေခ်ာင္းေခ်ာင္းထြက္ပါက ထိုေဒါသသူတစ္ပါးအေပၚမက်ေရာက္မီ
မိမိသည္ပင္ အနည္းဆံုး မ်က္ႏွာနီျမန္းျခင္း၊ ကိုယ္တဆတ္ဆတ္တုန္ျခင္း စသည္ျဖင့္ ျပင္းထန္လွ်င္ျပင္းထန္သေလာက္
ပူေလာင္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ..ကိေလသာ..ဟုဆိုအပ္ေသာ ..ကိလိသ..သဒၵါသည္ ..ပူေလာင္ေစတတ္ျခင္း..ဟုလည္း
အဓိပၸါယ္ထြက္တာျဖစ္ပါသည္။
* ကိေလသာ (၁၀) ပါးမွ (၁၅၀၀) ျဖစ္ပံု
ထိုကိေလသာသည္ --
..ေလာ၊ ေဒါ၊ ေမာ၊ မာ၊ တစ္ျဖာ ဒိ႒ိ၊ ၀ိ၊ ထိ၊ ဥဒ္၊ အ၊ ေနာတၱပၸ၊
ဆယ္၀ကိေလသာ..ဟူသည့္အတိုင္း
(၁) ေလာဘ ကိေလသာ = ေလာကီအာရံုကာမဂုဏ္ လိုခ်င္တပ္မက္စြဲလမ္းျခင္း။
(၂) ေဒါသ ကိေလသာ = အမ်က္ထြက္ျခင္း၊ ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းျခင္း။
(၃) ေမာဟ ကိေလသာ = အာရံု၏အမွန္သေဘာကို ဖံုးကြယ္ျခင္း၊ မသိမိုက္မဲျခင္း၊
ေတြေ၀ျခင္း။
(၄) မာန ကိေလသာ = ေထာင္လႊားတက္ၾကြျခင္း။
(၅) ဒိ႒ိ ကိေလသာ = မွားမွားယြင္းယြင္းသိေစျခင္း (အယူမွားျခင္း)။
(၆) ၀ိစိကိစၦာ ကိေလသာ = ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာႏွင့္ ကံ၊ ကံ၏အက်ိဳးမွာ
ယံုမွားျခင္း။
(၇) ထိန ကိေလသာ = စိတ္မလန္းဘဲ ခပ္ထိုင္းထိုင္း ျဖစ္ေနျခင္း။
(၈) ဥဒၶစၥ ကိေလသာ = စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း။
(၉) အဟိရိက ကိေလသာ = ဒုစရိုက္ (၁၀) ပါးကို ျပဳလုပ္ရမွာ
မရွက္ျခင္း။
(၁၀) အေနာတၱပၸ ကိေလသာ = ဒုစရိုက္ (၁၀) ပါးကို ျပဳလုပ္ရမွာ
မေၾကာက္လန္႕ျခင္းဟူ၍ ကိေလသာ (၁၀) ပါး ရွိပါသည္။
ထိုအက်ဥ္း (၁၀) ပါးမွ်ရွိေသာ ကိေလသာသည္ --
..နာမ္ေတပညံ၊ ရုပ္နိပၹန္၊ လကၡဏံရုပ္ေလး၊ သႏၱာန္ႏွစ္၀၊ ေျမွာက္ဆင့္က၊
တစ္ရာ့ငါးဆယ္ေရး၊ ဆယ္ကိေလသာ၊ ေျမွာက္ဆင့္ကာ၊ ငါးရာ့တစ္ေထာင္ေတြး..ဟူေသာ လကၤာႏွင့္အညီ
ေလာဘကိေလသာသည္ ..နာမ္ေတပညံ..အရ စိတ္(၁)ပါး၊ ေစတသိက္(၅၂)ပါး - ေပါင္း(၅၃)ပါး၊ ..ရုပ္နိပၹန္..အရ
နိပၹႏၷရုပ္(၁၈)ပါး၊ ..လကၡဏံရုပ္ေလး..အရ လကၡဏရုပ္(၄)ပါး စုစုေပါင္း (၇၅)ပါးကို အာရံုျပဳ၍
ထို (၇၅)ပါးေသာ အာရံုသည္ ..သႏၱာန္ႏွစ္၀၊ ေျမွာက္ဆင့္က၊ တစ္ရာ့ငါးဆယ္ေရး..အရ မိမိအႏၥ်တၱသႏၱာန္မွာလည္း
ရွိ၏။ သူတစ္ပါး ဗဟိဒၶသႏၱာန္မွာလည္း ရွိ၏။ ထို႕ေၾကာင့္ အဇၥ်တၱသႏၱာန္ကို အာရံုျပု၍ ေလာဘေပါင္း
(၇၅)ပါးျဖစ္၏။ ဗဟိဒၶသႏၱာန္ကို အာရံုျပဳ၍ ေလာဘေပါင္း (၇၅)ပါးျဖစ္ရကား ေလာဘေပါင္း (၁၅၀)
ျဖစ္၏။
..ဆယ္ကိေလသာ၊ ေျမွာက္ဆင့္ကာ၊ ငါးရာ့တစ္ေထာင္ေတြး..အရ၊ ေလာဘကိေလသာကဲ့သို႕ေသာ
ကိေလသာမ်ားလည္း (၁၅၀) စီရွိရကား (၁၅၀)ကိုတည္၍ ကိေလသာ(၁၀)ပါးျဖင့္ ေျမွာက္ပါက (၁၅၀၀)
ကိေလသာ ဟူ၍ ျဖစ္လာရပါသည္။
ထိုသို႕ ကိေလသာ အက်ဥ္း(၁၀)ပါး၊ အက်ယ္ (၁၅၀၀) ရွိေသာ္လည္း
အေၾကာင္းရင္း (ဟိတ္) ကိေလသာမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ -- ဟုဆိုအပ္ေသာ ကိေလသာ (၃)ပါးသာ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါသည္။
* အကုသိုလ္ ကိေလသာႏွင့္ ကပ္ၾကီး (၃) ပါး
သတၱ၀ါေတြ သႏၱာန္မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကိေလသာအနာေရာဂါမ်ား
အားၾကီးပါက -- ကပ္ၾကီး (၃) ပါး ဆိုက္ေရာက္တတ္ပါသည္။
(၁) ငတ္မြတ္ေခါင္းပါး အစာရွားျခင္းေဘးဆိုက္၍ ပ်က္စီးျခင္း
ဒုဗၻိကၡႏၱရကပ္။
(၂) လက္နက္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္း သတၳႏၱရကပ္။
(၃) ကူးစက္တတ္ေသာ အနာေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္း ေရာဂႏၱရကပ္
ဟု ကပ္ၾကီး(၃)ပါး ရွိသည္တြင္ --
(က) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ ၀ိသမေလာဘတရား အားၾကီးေသာအခါ
--
..ေလာဘၾကီးက၊ ငတ္မြတ္ၾက၊ ဒုဗၻကပ္ၾကီးဆိုက္..ဆိုသည့္အတိုင္း
အစာေရစာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးျခင္းေဘးဟူေသာ ဒုဗၻိကၡႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္ပါသည္။
(ခ) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ ေဒါသတရား အားၾကီးေသာအခါ --
..ေဒါသၾကီးက၊ သတ္ျဖတ္ၾက၊ သတၳကပ္ၾကီးဆိုက္..ဆိုသည့္အတုိင္း
လက္နက္ေဘးဟူေသာ သတၳႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္ပါသည္။
(ဂ) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ ေမာဟတရား အားၾကီးေသာအခါ --
..ေမာဟၾကီးက၊ အနာရ၊ ေရာဂကပ္ၾကီးဆိုက္..ဆိုသည့္အတိုင္း အနာေရာဂါေဘးဟူေသာ
ေရာဂႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္ပါသည္။
* အကုသိုလ္ကိေလသာ အနာေရာဂါႏွင့္ တမလြန္က ကပ္ေဘး
(က) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ ၀ိသမေလာဘအားၾကီးေသာအခါ ဤဘ၀မွာပင္
ဒုဗၻိကၡႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္သည္ မဟုတ္ေသး။ တမလြန္ေလာက ေနာင္ဘ၀မွာလည္း --
..ေလာဘႏွင့္ေသ၊ ျပိတၱာေျပ(ျပည္)၊ ေရာက္ေလဧကန္ မလြဲတည္း..ဆိုသည့္အတိုင္း
ျပိတၱာကဲ့သို႕ေသာ ဘ၀မ်ိဳးသို႕ က်ေရာက္တတ္ပါသည္။
(ခ) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး သည္းမခံႏိုင္ဘဲ
ေဒါသတရား အားၾကီးေသာအခါ --
ဤဘ၀မွာပင္ သတၳႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္သည္ မဟုတ္ေသး၊ တမလြန္ေလာက
ေနာင္ဘ၀မွာလည္း
..ေဒါသႏွင့္ေသ၊ ငရဲေျပ(ျပည္)၊ ေရာက္ေလဧကန္မလြဲတည္း..ဆိုသည့္အတိုင္း
ငရဲဘ၀မ်ိဳးသို႕ က်ေရာက္တတ္ပါသည္။
(ဂ) သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္မွာ မသိမိုက္မဲမွု ေမာဟအားၾကီးေသာအခါ
ဤဘ၀မွာပင္ ေရာဂႏၱရကပ္ ဆိုက္ေရာက္တတ္သည္ မဟုတ္ေသး၊ တမလြန္ေလာက ေနာင္ဘ၀မွာလည္း
..ေမာဟႏွင့္ေသ၊ တိရစၦာန္ေျပ(ျပည္)၊ ေရာက္ေလဧကန္ မလြဲတည္း..ဆိုသည့္အတိုင္း
တိရစၦာန္ဘ၀မ်ိဳးသို႕ က်ေရာက္တတ္ပါသည္။
ဤသည္တို႕မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကိေလသာ အနာေရာဂါရွိသူတို႕
ရရွိခံစားရေသာ အက်ိဳးရင္းႏွင့္ အက်ိဳးဆက္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။
* ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေဆး (၄) မ်ိဳး
သတၱ၀ါတို႕ သႏၱာန္မွာျဖစ္ေသာ (၉၆)ျဖာ အနာေရာဂါစြဲကပ္ပါက
ေသာက္ေဆး၊ လိမ္းေဆး၊ ရွဴေဆး၊ ထိုးေဆး၊ စားေဆး စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိေသာ္လည္း ကိေလသာ
အနာေရာဂါအတြက္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေဆးေတာ္ကေတာ့ ဒါနေဆး၊ သီလေဆး၊ သမထေဆး၊ ၀ိပႆနာေဆး ဟူ၍ ေဆး(၄)မ်ိဳးသာ
ရွိပါသည္။ ထိုေဆး(၄)မ်ိဳးကုစားပါက ကိေလသာအနာေရာဂါ သက္သာေပ်ာက္ကင္းပါမည္။
မွန္ပါသည္ --
ေလာကီအာရံု ကာမဂုဏ္တို႕မွာ တပ္မက္စြဲလမ္းျခင္း၊ မိမိပစၥည္းကို
သူတစ္ပါးအား မေပးရက္လို ၀န္တိုျခင္း စေသာ ေလာဘကိေလသာ အနာေရာဂါကို တတ္စြမ္းသမွ် စြန္႕ၾကဲေပးကမ္း
လွဴဒါန္းျခင္းဟူေသာ ဒါနကုသိုလ္ေဆးျဖင့္ ကုစားရပါမည္။
တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး သည္းမခံႏိုင္ဘဲ စိတ္ဆိုးအမ်က္ေခ်ာင္းေခ်ာင္း
ထြက္ေနေသာ ေဒါသကိေလသာ အနာေရာဂါကို သတၱ၀ါတို႕အေပၚ ေမတၱာပို႕ျခင္း၊ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး
ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ေမတၱာထားျခင္း၊ သမထဘာ၀နာေဆး ျဖင့္လည္းေကာင္း။
တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မလြန္က်ဴးမိေအာင္ သီလကို လံုျခံဳစြာ
ေစာင့္ထိန္းျခင္းဟူေသာ သီလေဆးျဖင့္လည္းေကာင္း ကုစားရပါမည္။
အမွန္ကို ဖံုးလႊမ္းျခင္း၊ မသိမိုက္မဲျခင္း၊ ေတြေ၀ျခင္းစေသာ
ေမာဟကိေလသာ အနေရာဂါကို တရားေတာ္မ်ား နာၾကားျခင္း ဓမၼႆ၀နဘာ၀နာ၊ တရားစာေပဖတ္ရွဴျခင္း
ဓမၼႆ၀နဘာ၀နာဟုဆိုအပ္ေသာ သမထဘာ၀နာေဆး၊ ရုပ္နာမ္၊ ဓမၼသခၤါရတို႕ကို အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟူေသာ
လကၡဏာယဥ္(၃)ပါးျဖင့္ ပြားမ်ားဆင္ျခင္ျခင္း ၀ိပႆနာေဆးတို႕ျဖင့္ ကုစားရပါမည္။
ဒါနေဆးသည္ ကိေလသာေရာဂါ အထိုက္အေလ်ာက္သက္သာ၏။ သို႕ေသာ္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္
မေပ်ာက္ႏိုင္။
သီလေဆးသည္ ဒါနေဆးထက္ ကိေလသာေရာဂါသက္သာ၏။ သို႕ေသာ္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္
မေပ်ာက္ႏိုင္။
သမထ ဘာ၀နာေဆးသည္ ဒါန၊ သီလေဆးတို႕ထက္ ကိေလသာ ေရာဂါသက္သာ၏။
မည္မွ်အထိ သက္သာသနည္းဟူမူ အထက္ ဘ၀ဂ္ -- ဟု ဆိုအပ္ေသာ ေန၀သညာနာသညာထတန
အရူပျဗဟၼာဘံုသားအျဖစ္ မဟာကပ္ (၈၄၀၀၀) ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ထိေအာင္ ပရိယု႒ာန၊ ၀ီတိကၠမကိေလာသာ
မျဖစ္ဘဲ သက္သာေပ်ာက္ကင္း၏။ သို႕ေသာ္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ မေပ်ာက္ႏိုင္။
၀ိပႆနာေဆးေတာ္ကို သံုးစြဲမွသာ ေသာတာပန္ျဖစ္လွ်င္ ဒိ႒ိဂတသမၸယုတ္မွာရွိေသာ
ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၦာကိေလသာ အနာေရာဂါအျမစ္ျပတ္၏။
အနာဂါမ္ျဖစ္လွ်င္ ကာမရာဂႏွင့္ ေဒါသကိေလသာ အနာေရာဂါ အျမစ္ျပတ္၏။
ရဟႏၱာျဖစ္လွ်င္ကား ေအာက္မဂ္မ်ား မပယ္ႏိုင္၍ က်န္ေသးေသာ
ကိေလသာ(၇)ပါး အနာေရာဂါ အျမစ္ျပတ္၏။
ထို႕ေၾကာင့္ စိတ္မွာျဖစ္ေသာ (၁၅၀၀) ကိေလသာ အဆိုးဆံုးအနာေရာဂါကို
ျမတ္ဗုဒၶေပးေတာ္မူေသာ ဒါနေဆး၊ သီလေဆး၊ သမထေဆး၊ ၀ိပႆနာေဆးဟူေသာ ေဆး(၄)မ်ိဳးတို႕ျဖင့္
အဆင့္ဆင့္ကုစားျပီး ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာ ၀ိပႆနာေဆးေတာ္ၾကီးျဖင့္ အျမစ္ျပတ္ေပ်ာက္ကင္းေအာင္
ကုစားႏိုင္ၾကပါေစဟု ဆႏၵျပဳအပ္ပါသည္။
အရွင္စေႏၵာဘာသ
(ရမည္းသင္း)
အပၸမာဒ ဓမၼရသမဂၢဇင္း မွ ရိုက္ကူးမွ်ေ၀ပါသည္။