EQ ၿမင့္ မၿမင့္ ဘယ္လုိသိႏုိင္မလဲ

Dr-Phyo Thiha

ခုေခတ္မွာ IQ ၿမင့္ဖုိ႔ထက္ EQ ၿမင့္ဖုိ႔က ေအာင္ၿမင္မႈအတြက္ ပိုအေရးပါတယ္လို႔ လက္ခံလာၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႔အႏုပညာသမားေတြ၊ အားကစားသမားေတြ၊ ပညာရွင္ေတြဟာ သက္ဆုိ္င္ရာနယ္ပယ္မွာေတာ့ ပါရမီရွင္လုိ႔ ေၿပာရေလာက္ေအာင္ ထူးခၽြန္ၾကေပမဲ့ EQ ကနိမ့္ေနတဲ့အခါမွာ ထင္သေလာက္ မေအာင္ၿမင္တာ၊ ေအာင္ၿမင္မႈက မၾကာရွည္တာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ဖူးၾကမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ EQ ၿမင့္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

ကုိယ္ဟာ EQ ၿမင့္တဲ့သူ ဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတာကုိေတာ့ ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ ဆန္းစစ္ၾကည္႔လို႔ ရပါတယ္

၁။ Intrapersonal skill

ကုိယ့္ရဲ႔စိတ္ခံစားခ်က္ကို ဘယ္ေလာက္ထိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သလဲဆုိတဲ့ အရည္အခ်င္းပါ။ ငါက ေဒါသထြက္ရင္ ထိန္းမရဘူး၊ ငါ့ကို လာေက်ာရင္ ၿပန္ေက်ာလိုက္ရမွ ဆုိတာေတြက အဲဒီအရည္အခ်င္း အားနည္းတာကို ၿပပါတယ္။ ပုထုဇဥ္လူသားေတြပဲမို႔ ေဒါသထြက္တတ္ၾကတယ္၊ ၀မ္းနည္းတတ္ၾကတယ္၊ အသည္းကြဲတယ္၊ စိတ္ေလတယ္၊ အေပ်ာ္လြန္သြားတယ္၊ စိတ္ဓါတ္က်တယ္၊ မ်ိဳးစံုေသာ စိတ္ခံစားမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြ ၿဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္ကိုကုိယ္ သတိထားမိၿပီး အခ်ိန္မီ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို ကုိယ့္ရဲ႔စိတ္ခံစားခ်က္ကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္တဲ့အခါ မလိုအပ္ဘဲ အလုပ္မွာ အဆင္မေၿပ ၿဖစ္ရတယ္၊ ဆက္ဆံေရးေတြ ပ်က္စီးၾကရပါတယ္။

၂။ Interpersonal skill

တၿခားသူမ်ားနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္း ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားစရာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ ရံုးတစ္ခုမွာ၊ ဆုိၾကပါစို႔၊ ရွိသမွ် ၀န္ထမ္းအားလံုးက အက်င့္ပ်က္တယ္၊ လာဘ္ယူတယ္၊ တစ္ေယာက္ကပဲ ဒါမ်ိဳးေတြ လံုး၀မလုပ္ေတာ့ သူ႔ကို အားလံုးက မုန္းတယ္၊ အေပါင္းအသင္း အဆက္အဆံ မလုပ္ဘူး။ ဒါမ်ိဳးကို EQ နိမ့္တယ္ ေၿပာလို႔ရသလား။

ေနာက္ၿပီး အေပါင္းအသင္းေတာ့ မ်ားတယ္၊ ေပးႏုိင္ကမ္းႏုိင္၊ ေကၽြးႏုိင္ေမြးႏုိင္လို႔ၿဖစ္ၿဖစ္၊ ရယ္စရာဟာသေတြ သိပ္ေၿပာလို႔ၿဖစ္ၿဖစ္ေပါ့။ အဲဒီလုိၿဖစ္တာနဲ႔ EQ ၿမင့္ၿပီလား။

အထက္လူၾကီးေတြကိုေတာ့ ၀င္တတ္၊ ထြက္တတ္လို႔ ဆက္ဆံေရးအဆင္ေၿပၿပီး ကုိယ့္ေအာက္ကလူက် ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတတ္တဲ့သူမ်ိဳးဆုိရင္ေရာ။

လူဆုိတာ ကိုယ့္ထက္နိမ့္တဲ့သူကုိ သနားဖို႔ လြယ္တယ္၊ ကုိယ့္ထက္သိပ္ၿမင့္တဲ့သူကိုလည္း အားက်ဖုိ႔ လြယ္ပါတယ္။ တန္းတူေလာက္ရွိတဲ့သူ၊ သိပ္မကြာတဲ့သူေတြအေပၚသာ မုဒိတာပြါးဖုိ႔ ခက္ၾကတာပါ။

တကယ္တမ္းေတာ့ Interpersonal skill ၿမင့္တယ္ဆုိတာဟာ လူတစ္ဖက္သားကို ဘယ္ေလာက္ထိ ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံႏုိင္သလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ထိ ၿဖည္႔ေတြးေပးႏုိင္သလဲ ဆုိတဲ့ အရည္အခ်င္းပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
သူ႔မွာလည္း ခုိင္မာတဲ့ယံုၾကည္ခ်က္ရွိတယ္၊ တစ္ဖက္မွာရွိေနတဲ့၊ သူနဲ႔မတူတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ကိုလည္း ေလးစားတယ္၊ လူေတြအားလံုးမွာ တန္ဖုိးတစ္ခုစီေတာ့ ရွိၾကတယ္လုိ႔ ၿမင္တယ္၊ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း ေအာက္မက်ိဳ႔သလို ဘယ္သူ႔ကိုမွ အထက္စီးက မဆက္ဆံဘူး။ အေၾကာင္းကိစၥတုိင္းမွာ သူဘယ္လုိမ်ားေနမလဲ၊ သူဘာလို႔မ်ားဒီလုိလုပ္တာလဲ ဆုိၿပီး သူတစ္ပါးဘက္ကေန ထည္႔စဥ္းစားေပးတတ္ၾကတယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ သူ႔တစ္ဖက္တည္း မၾကည္႔တတ္ၾကဘူး။

ဒီလိုအရည္အေသြးမ်ိဳးရွိမွ Interpersonal skill ၿမင့္တယ္ သတ္မွတ္လို႔ ရပါမယ္။

၃။ Flexibility & Adaptability

Smartness ဆိုတာ အေၿခအေနအသစ္တစ္ခုမွာ ဘယ္ေလာက္ၿမန္ၿမန္ အသားက်သလဲ၊ ပညာရပ္တစ္ခုကို ဘယ္ေလာက္ၿမန္ၿမန္သင္ယူႏုိင္သလဲဆုိတာကို ေခၚတာပါ။ ခုေခတ္လို ဒီေန႔နဲ႔မနက္ၿဖန္ေတာင္ သိပ္မတူခ်င္ေတာ့တဲ့ ကာလမွာ ဒီအရည္အေသြးက အေရးပါလာပါတယ္။ ကုိယ္သိထားတဲ့အတုိ္င္း၊ ကုိယ္လုပ္ေနက်အတုိင္းပဲ၊ လြယ္လြယ္နဲ႔မေၿပာင္းႏုိင္ဘူး၊ အေၿခအေနသစ္တစ္ခုမွာ အေၿခက်ဖုိ႔ သိပ္ခက္ေနတယ္ဆုိရင္ အဲဒါကို ၿပင္ႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။

၄။ Self confident & open minded

အရပ္ပုတာခ်င္း တူေပမဲ့ တစ္ေယာက္က ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အငံု႔စိတ္ရွိေနတဲ့အခါမွာ နည္းနည္းေလးမွ အစအေနာက္မခံဘူး၊ အရမ္း Sensitive ၿဖစ္တယ္။ သူ႔ကုိပုတယ္ေၿပာလုိက္တာနဲ႔ ၿပန္ေခ်ပတယ္၊ စိတ္သိပ္ဆုိးတယ္။ ေနာက္တစ္္ေယာက္ကေတာ့ စိတ္ဆုိးဖို႔မေၿပာနဲ႔၊ သူမ်ားမေၿပာခင္ေတာင္ သူက အရင္စေၿပာေနလုိက္ေသးတယ္။ ဘာၿဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ သူ႔အရပ္အေမာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အားငယ္မေနဘူး။ လူပံုပန္းသြင္ၿပင္ဟာ လူတစ္ေယာက္ရ႔ဲတန္ဖုိးကုိ အဆံုးအၿဖတ္ မေပးႏုိင္ဘူးဆုိတာကို ေကာင္းေကာင္းသိထားတယ္။

တခ်ိဳ႔က် ကုိယ့္ကုိကိုယ္အရမ္းေၾကာ္ၿငာတယ္၊ ကုိယ္ေတာ္ေၾကာင္းတတ္ေၾကာင္း လူသိပ္သိေစခ်င္တယ္၊ အခ်ီးက်ဴးခံခ်င္တယ္၊ အေလးစားခံခ်င္တယ္။ အဲဒါေတြဟာ ကုိယ့္ကိုကုိယ္ ယံုၾကည္မႈမရွိတာ၊ အငံု႔စိတ္၀င္ေနတာကို ၿပပါတယ္။

၅။ Stress management

ဘ၀မွာ ေအာင္ၿမင္ခ်င္တဲ့သူတုိင္း မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ရမွာတစ္ခုကေတာ့ စိတ္ဖိစီးမႈပါပဲ။ ယူရတဲ့တာ၀န္က ၾကီးလာေလေလ၊ ကုိယ့္ေနာက္မွာပါလာတဲ့လူေတြ မ်ားလာေလေလ၊ စိတ္ဖိစီးမႈကလည္း ၾကီးလာေလေလပဲ။ အရည္အခ်င္းရွိေပမဲ့ အဲဒီ Stress ကုိ မခံႏုိင္တဲ့အခါမွာ မတုိးတက္လာၾကတာေတြ ၿမင္ဖူးမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သလဲ၊ ထြက္ေပါက္ေပးႏုိင္သလဲ ဆုိတာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဘာမဟုတ္တာေလးအတြက္ သတ္ေသၾကတာ၊ အၾကီးအက်ယ္ ခံစားေနၾကတာေတြ၊ အလဟႆ အခ်ိန္ၿဖဳန္းၿပီး အေပ်ာ္အပါးေနာက္ လိုက္ရင္း ထြက္ေပါက္ေပးလုိက္တာေတြက စိတ္ဖိစီးမႈကို ေကာင္းေကာင္းမကိုင္တြယ္ႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့သေဘာပါပဲ။

၆။ General mood

တစ္ခါတုန္းက အဖုိးၾကီးတစ္ေယာက္ အိပ္ေနတုန္း သူရဲ႔ မုတ္ဆိတ္မွာ သူ႔ေၿမးေလးေတြက ေနာက္ေၿပာင္တဲ့သေဘာနဲ႔ အင္မတန္အနံ႔ၿပင္းတဲ့ ခရင္မ္ေတြ သြားသုတ္ထားသတဲ့။ အဲဒါနဲ႔ အဖုိးၾကီးကႏုိးလာေတာ့ အဲဒီအနံ႔ဆုိးဆုိးၾကီးကို ရေနတာေပါ့။ ဘယ္နားမွာလဲ လုိက္ရွာတယ္၊ မီးဖုိေခ်ာင္ထဲသြားေတာ့လည္းဒီအနံ႔၊ အိမ္ေရွ႔ထြက္ေတာ့လည္း ဒီအနံ႔၊ ဘယ္သြားသြား အနံ႔က ရေနေတာ့ သူက ေၿပာလုိက္တယ္၊ ဟာ ေနရာအႏွံ႔မွာ ဒီအနံ႔ၾကီး ရေနေတာ့တာပါပဲလား တဲ့။ အမွန္ေတာ့ သူ႔မုတ္ဆိတ္မွာ စြဲေနတဲ့ ခရင္မ္ရဲ႔အနံ႔ကို သတိမထားမိဘဲ တစ္ေလာကလံုးက အနံ႔ထြက္ေနတယ္ ထင္ေနတာပါ။

လက္ေတြ႔မွာလည္း ဒီလိုလူေတြ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြနဲ႔ စကားၾကည္႔လုိက္ရင္ ဘယ္ေတာ့မွ သူတုိ႔မွားတယ္ဆုိတာ မရွိဘူး၊ ေလာကၾကီးကပဲ မတရားသလိုလို၊ မေကာင္းတဲ့လူေတြနဲ႔ပဲ ၿပည္႔ႏွက္ေနသလိုလို ေၿပာတတ္ၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး လူတစ္ဖက္သားအေပၚ ေလးစားမႈ၊ ယံုၾကည္မႈလည္း နည္းၾကတယ္။ ပံုမွန္ၾကည္႔လုိက္ရင္ကို မ်က္ႏွာထားေတြ ခက္ထန္ေနတယ္၊ ရယ္ခဲၿပံဳးခဲတယ္၊ ဘ၀ကို မေပ်ာ္ရႊင္ႏုိင္ၾကဘူး။

အဲဒီလုိလူေတြအတြက္ တစ္ခုေၿပာၿပခ်င္ပါတယ္။

တကၠသိုလ္တစ္ခုမွာ ေဟာေၿပာခဲ့တဲ့ မ်က္စိလည္းမၿမင္၊ နားလည္းမၾကားတဲ့ ဟယ္လင္ကဲလားရဲ႔ မိန္႔ခြန္းဟာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ သူ႔ဘ၀မွာ ပိုင္ဆုိင္ခဲ့ရတာေတြအတြက္ ေက်းဇူးတင္တဲ့အေၾကာင္း ေၿပာသြားခ့ဲတာ ဆုိတာပါပဲ။

ဒီအခ်က္(၆)ခ်က္နဲ႔ ဆန္းစစ္ၾကည္႔ပါ။ အကယ္၍မ်ား အားနည္းေနေသးတယ္ထင္ရင္ ၾကိဳးစားၿပီး ၿပင္ၾကည္႔ပါ။

ကုိယ့္ခံစားခ်က္ေတြ ပိုသတိထားမိေစဖုိ႔၊ ပုိၿပီးထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေစဖုိ႔အတြက္ တရားထုိင္ပါ။

သူတစ္ပါးကို ေလးစားတတ္ဖို႔၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတတ္ဖုိ႔ စာအုပ္မ်ားမ်ားဖတ္ပါ၊ အထူးသၿဖင့္ ရသစာေပေပါ့။

ဘယ္အရာကိုမွလည္း တရားေသဆုပ္ကုိင္မထားပါနဲ႔။ အရာအားလံုးဟာ အၿမဲတမ္းေၿပာင္းလဲေနပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး ကုိယ့္မွာမရွိေသးတာေတြကုိပဲ ေတြးၿပီး ညည္းညဴမေနပါနဲ႔၊ ကုိယ့္မွာ ရွိေနတဲ့အရာေတြကုိလည္း တန္ဖိုးထားတတ္ပါေစ။ ကုိယ္ဘယ္လုိမွေၿပာင္းလဲလို႔မရႏုိင္ေတာ့တဲ့အရာေတြအတြက္ စိတ္ညစ္ေနမဲ့အစား အရွိအရွိအတုိင္း လက္ခံေပးလုိက္တာက ကုိယ့္ဘ၀ကို ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ ရလာေစမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

By
Dr.Phyo Thiha