သာသနာ႔ အႏၱရာယ္

ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူၿပီး၍ ရက္ပိုင္းအတြင္း၌ ပင္ ေပၚေပါက္ခဲ႔သည္ ဆိုရေပမည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားရွင္၏ ပံ့သကူဒုကုဋ္ သကၤန္းကို ခံယူရရွိေသာ ဓုတင္ ဧတဒဂ္ဘြဲ႔ ရ “အရွင္မဟာကႆပ မေထရ္ျမတ္” သည္ေနာက္ပါရဟန္း (၅၀၀)ျဖင့္ “ပါ၀ါျပည္” မွ “ကုသိနာရံု”သို့ ဗုဒၶျမတ္စြာအားဖူးေျမာ္ ရန္ၾကြေတာ္မူလာစဥ္ လမ္းခရီးအလယ္၌ တကၠတြန္းတစ္ဦးထံ မွ... “ကုသိနာရံု၊မလႅာမင္း အင္ၾကင္း ဥယ်ာဥ္၀ယ္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူသည္မွာ(၇)ရက္ၾကာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း”သတင္း စကားၾကား သိရ၍ ရဟန္းတစ္ခ်ိဳ့ယူႀကံဳးမရ ငိုေၾကြးၾကရာ၊ေတာထြက္ရဟန္းႀကီး“သုဘဒ္”မွ-

“ ငါ့ရွင္တို ႔ငိုယိုပူေဆြးျခင္း မျဖစ္ကုန္နွင့္၊ ယခု ငါတို႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေၿပာဆိုေနထိုင္၍ခြင့္ ရၾကၿပီ။ ရဟန္းႀကီးေဂါတမရွိစဥ္ အခါတုန္းက အမ်ိဳးမ်ိဳး ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခဲ႔ၾကရာ ယခုအခါ ဤပညတ္ခ်က္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈတို႔ မရွိၿပီ ”ဟု ဆိုခဲ႔၏။

ထိုသို႔ေျပာဆိုခဲ႔ေသာေတာထြက္ ရဟန္းႀကီးသုဘဒ္၏ စကားသည္“အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ျမတ္ႀကီး”၏ ဦးထိပ္ေပၚ
သို႔ မိုးႀကိဳးစက္က်သကဲ႕သို႔ခံစားခဲ႔ရၿပီးေနာက္“သာသနာ႔ အႏၱာရာယ္အစ”ဟုအရွင္မဟာကႆပမေထရ္ သိခဲ႔ရသည္။

ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ မေထရ္ျမတ္ႀကီးသည္..
(၁) မသူေတာ္တရားမျပန္႔ပြားမီ။
(၂) သူေတာ္ေကာင္းတရားမေပ်ာက္ပ်က္မီ။
(၃) အလႅဇၨီ အ၀ိနယ မထြန္းကားမီ။
(၄) လဇၨီ ၀ိနည္းတရားမပ်က္ျပားမီ။
(၅) အဓမၼ၀ါဒီတို႔ အင္အားမေကာင္းမီ
(၆) ဓမၼ၀ါဒီတို႔အားမနည္းမီ။ “သဂၤါယနာ”တင္မွျဖစ္မည္ဟု စိတ္အႀကံျဖစ္လ်က္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရသည္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ အေျခအေနကို အကဲခတ္ ၾကည့္လွ်င္ -ေထရ၀ါဒကိုလံုး၀ ယံုၾကည္လက္ခံေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက အနည္းစု၊ နတ္ ၊ျဗဟၼာဏ အယူအဆ နွင့္ေထရ၀ါဒ ကို ေရာေထြးလွ်က္ လက္ခံယံုၾကည္ေနသူက အမ်ားစု ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ျမင္ႏိုင္ သည္။

အိမ္တိုင္းလိုလိုနတ္စင္ရွိၾကသည္။က်န္းမာေရးမေကာင္းလွ်င္ေဆးဆရာႏွင့္ ကုသသလိုနတ္နွင့္လည္းကုသည္။ စီးပြားပ်က္လွ်င္နတ္ေမးသည္။ ေဗဒင္ေမးသည္။ စီးပြားတက္လွ်င္နတ္မသည္။ ဘိုးေတာ္မသည္။ ယၾတာေကာင္း သည္ ဟုဆိုၾက၏။

ႏွစ္စဥ္ တၿခိမ္႔ၿခိမ္႔ စည္စည္ကားကားသိုက္ၿမိဳက္စြာက်င္းပေနသည့္ “ေတာင္ျပဳန္းပြဲ”သည္လည္းေကာင္း၊“ေရႊမ်က္မွန္
တ၀င္း၀င္းနွင့္အိုက္တင္ေပးေနေသာ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီး”သည္လည္းေကာင္း၊“လည္ဂုတ္တို၊ၾကာရြက္ေမွာက္၊
သံမိႈခ်က္ေဖာက္ရာဗလပြႏွင့္တည္ရွိေနေသာျမန္မာျပည္အႏွံ႔ရွိ"ဒဏိၡဏသာခါရုပ္ပြားမ်ား”သည္လည္းေကာင္း
“တိရိစာၦန္ရုပ္” ကိုယ္စားျပဳသည့္ “ၿဂိဳလ္နကၡတ္တိုင္မ်ား” သည္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေခါင္းရင္းတိုင္းတြင္ “အုန္းသီး”
မလြတ္ကင္းျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ စသည္ စသည္ တို႔သည္ နတ္၊ ဘိုးေတာ္ ၊ေဗဒင္၊ျဗဟၼဏ၀ါဒမ်ား တို႔ႏွင့္ ေရာေထြးယွက္တင္ျဖစ္ေနျခင္း၏ျပယုဂ္မ်ားပင္ျဖစ္၏။

(က)ပုဂိၢဳလ္အမွား သာသနာ႔ အႏၱရာယ္မ်ား
ယခင္ သာသနာေတာ္သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ သံဂၤါယနာ အႀကိမ္ႀကိမ္တင္ ရေလာက္ေအာင္ေဖာက္ျပန္ ယိုယြင္းခဲ႔ေသာအဓမၼ၀ါဒ နွင့္ အဓမၼ၀ါဒီမ်ား သည္ ယေန႔ အခ်ိန္ အခါ တြင္ ပုဂၢိဳလ္အရေသာ္လည္းေကာင္း ၊၀ိနည္း အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ အက်င့္အရေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားအေပၚ ဆန္႔က်င္မႈ အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထင္ထင္ရွားရွားက်ဴးလြန္မႈမ်ား ျပဳလာၾကသည္ကို ေတြ႔ေနရသည္။

ပထမအႀကိမ္ သံဂၤါယနာမတင္မီက ေတာထြက္“သုဘဒ္”ရဟန္းႀကီး၏“ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံမွ ငါတို႔ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ကင္းၿပီးေနခ်င္သလိုေနလို႔ရမည္” ဟူေသာအေတြးအေခၚမ်ိဳးျဖင့္ေနထိုင္ ခ်င္သူမ်ားျပား လာသည္။ ဒုတိယ သံဂၤါယနာတင္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည့္“အဓမၼ၀တၳဳ(၁၀)မ်ိဳး”မွ“ေရႊ၊ေငြ ကိုင္တြယ္သံုးစြဲျခင္း”သာမကစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ေလာင္းကစားခ်ဲဒိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပါေဆာင္ ရြက္ေနၾကေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားရွိလာသည္။

“၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္း” တို႔က “မြန္းလြဲေန လက္တစ္သစ္” ေက်ာ္ၿပီးခ်ိန္ထိ အစာစားႏိုင္ရန္တင္ျပသည္။ ယခုမူညေနစာကိုပါ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း လူေရွ႕၊သူေရွ႕ စားေသာက္ဆိုင္ထဲ ၀င္စားရဲလာၾက သည္။အာပတ္ အရအားျဖင့္....“ပါရာဇိကႏွင့္ သံဃဒိသိက္ေအာက္ အားလံုးကိစၥမရွိ”ဟုထင္ေနၾကသည္။ ဆင္ေျခေပးၾကသည္။တစ္္ႀကိမ္လြန္က်ဴးဖူးလွ်င္ေနာက္ထပ္အႀကိမ္မ်ားစြာ ထပ္မံ က်ဴးလြန္ရန္ မေၾကာက္ေတာ႔ေပ။

လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ျဖစ္လာသည္။ အျပစ္ အာပတ္ ကို အမႈမထား၊ မေၾကာက္ေတာ႔ ။ထိုဒုႆီလစရိုက္ မ်ားကို အတုလိုက္၍သံဃာငယ္မ်ားပါ ပ်က္စီးလာသည္။

“၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္းမ်ား” က “ေသႏု” သာေသာက္ခြင့္ေတာင္းလာသည္။ ယခုအခါတြင္မူကား အရက္ျပင္း ကို ပုလင္းခါးထိုး၍ လက္ဖက္သုတ္ဆိုင္တြင္ ထိုင္ရင္း ေရေႏြးၾကမ္း ပန္းကန္ နွင့္ ဘုရားပြဲ လူအုပ္ အလည္မွာ ခပ္တည္တည္သံုးေဆာင္၀ံ့ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕လာရသည္။

ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားက “သာသနာ့၀န္ထမ္း သံဃာေတာ္အစစ္အမွန္မ်ား”ကိုပါ အထင္အျမင္လြဲေစၿပီး “ဒီပုတ္ ထဲ က ဒီပဲေတြပါပဲ” ဟူေသာအျမင္မ်ိဳး၀င္လာေသာအခါကုသိုလ္တရားတိုးပြား ခြင့္မ်ားပိတ္ဆို႔ၿပီး အကုသိုလ္ တရားပြားမ်ားကာ သာသနာေတာ္ဆုတ္ယုတ္မႈအေျခအေနမ်ား ၀မ္းနည္းဖြယ္ ျဖစ္လာသည္။

တတိယသံဂၤါယနာသည္ ရဟန္းတုမ်ားကုိ စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ခဲ႔ရသကဲ႕သို႔ ယခုေခတ္တြင္လည္း နံနက္ မိုးလင္းသည္နွင့္ ၀ိနည္းေတာ္နွင့္လားလားမွ် မအပ္စပ္ေသာ ေငြေၾကးအလွဴခံမႈမ်ားကို ေနရာအႏွံ႔ ေတြ႔ရွိေနရသည္။ တစ္ဦးခ်င္း၊ ႏွစ္ဦးခ်င္းရပ္ကြက္၊ေ က်းရြာမ်ားထဲသို႔ တစ္အိမ္တက္တစ္အိမ္ဆင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပ ကာေငြေၾကးလိုက္လံေတာင္းခံေနေသာ သံဃာတုမ်ားလည္း ေပါလာသည္။

လမ္းလယ္ေခါင္အတင္းပိတ္ဆို႔ကာ“စာအုပ္၀ယ္ဖို႔၊ဖိနပ္ျပတ္လို႔၊ထီး၀ယန္း၀ယ္ဖို႔၊လမ္းစရိတ္မရွိလို႔”ဟုအေၾကာင္း္ျပကာေငြေၾကးမ်ားေတာင္းခံေနေသာ သာသနာ့အဖ်က္သမား အေရၿခံဳသကၤန္း၀တ္အတု မ်ားသည္လည္း ႏွိမ္နင္းမည့္သူမရွိတိုင္း ထ ၾကြေသာင္းက်န္းကာ သာသနာ့ဂုဏ္သေရကိုမြဲျပာက်ေအာင္ ယုတ္မာစြာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကေပသည္။

ဤေနရာတြင္ သတိေပးလိုေသာ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္မွာ ထိုသို႔ ၀ိနည္း စည္းကမ္းနွင့္ မညီညႊတ္မႈ မရွိပဲ သာသနာတာ္တြင္ သိကၡာက်ဆင္းေစမည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို “လက္ခံအားေပးမည့္သူမ်ားမရွိလွ်င္” ထို အေခ်ာင္သမားရဟန္းတုမ်ားသည္လည္း အလိုအေလွ်ာက္ေပ်ာက္ကြယ္သြားေပလိမ့္ကမည္။

(ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအေနျဖင့္ ဘာသာေရးဗဟုသုတ အားနည္းၿပီး “ကိုယ္လွဴ ရင္ ကိုယ္ကုသိုလ္ရတာပဲ”ဟု သာသနာ ေတာ္ေရွ႕ေရးမေတြးေတာပဲအဆိပ္ပင္ေရေလာင္းသကဲ့သို႔အလွဴခံမစိစစ္ပဲေဆာင္ရြက္ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး
သာသနာဖ်က္လုပ္ရပ္မ်ားကို အားေပးရာေရာက္ေနၿပီးသာသနာ႔ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္မႈမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ ႀကံဳေတြ႔ ရ ဦးမည္သာ။)

တစ္ခ်ိဳ႕ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ တားျမစ္ေတာ္မူခဲ႔သည့္ မိစာၦဇီ၀အကုသိုလ္ အမႈ ျဖစ္ေသာ “ေဗဒင္လကၡဏာေဟာေျပာျခင္း၊ယၾတာျပဳလုပ္ေပးျခင္း” တို႔ကို ေက်ာင္း၀င္းထဲ၌ အေျခက်က် ဟန္ပါပါ ေဆာင္ရြက္ေပးေနၾကသည္။ ခ်ဲ ၊ႏွစ္လံုးထိုးရန္အတိတ္ေပးတရားလို လိုေဟာၾကား၍ေငြေၾကး အလွဴခံေနၾကသည္။

သာယသနာ့ျပင္ပမွ ထြက္ရပ္ေပါက္ သရုပ္ေဆာင္ စိတၱဇရုပ္ေကာင္မ်ားကို ေက်ာင္းေပၚ တင္၊ဘုရားေပၚ တင္ကိုးကြယ္ကာမသိနားမလည္ေသာ လူအေပါင္းတို႔ကို ကိုးကြယ္ရာ အမွားေပးၿပီး အႀကီးမားဆံုး အကုသိုလ္အမႈျပဳေနၾကသည္မွာကိုးကြယ္ရာ ပုဂၢိဳလ္အမွား သာသနာအႏၱရာယ္မ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္။

(ခ)ယံုၾကည္မႈ အမွားသာသနာ႔ အႏၱရာယ္မ်ား
“ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္ သံုးပါး မွ တစ္ပါးတစ္ျခားကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ရာမရွိပါ ဘုရား” ဟုသရဏဂံုသီလေန႔စဥ္ခံယူေနေသာ္လည္း (၃၇) မင္း ရိုးရာနတ္မ်ား သာမက ေနာက္ဆံုးေပၚ သြင္းကုန္မ်ားျဖစ္ေသာ “အန္းကုန္း ဘိုးေတာ္၊ ကြမ္ရင္မယ္ေတာ္၊ မဟိႏၵရာ ဘိုးေတာ္၊ သူရႆတီနွင့္ ဘိုးေတာ္၊မယ္ေတာ္၊ထြက္ရပ္ေပါက္ အဘ မ်ိဳးစံု ၊၀ိဇၨာဘုန္းႀကီးမ်ား၊ ေထရ၀ါဒ ပိဋကတ္ေတာ္၌ လံုး၀ မပါေသာ "ရွင္ဥပဂုတ္” အပါအ၀င္ ကိုယ္ ထင္ရာ ကိုး ကြယ္ ေနၾကေသာ ရုပ္ထုေပါင္းစံုတို႔သည္ အိမ္ဦးခန္းတြင္ ေနရာယူကာ ဗုဒၶဘာသာဟု အမည္ေခၚရံုမွ်သာျဖစ္ၿပီး သရဏဂံုသီလ
ညိွဳးႏြမ္းဆုတ္ ယုတ္ေနၾကသည္မွာ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာပင္ျဖစ္သည္။

လူတို႔ စိတ္ကူးေပါက္၍ ထင္ရာ လုပ္ေနၾကျခင္းသည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာ အတြက္ေဘး ဆိုးရန္စြယ္ ဓမၼအႏၱရာယ္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ကိုေဆာင္ရြက္သူမ်ားကလည္း မေၾကာက္တတ္ၾက ။ နားလည္သူမ်ားကလည္း ၿပႆနာအၿဖစ္မခံလိုၾက၍ မေျပာလိုၾက ။ သို႔ႏွင့္ပင္ ေနာက္ဆံုး တြင္ အလံုး အတူတကြ စံုးစံုးျမဳပ္ရမည့္ လမ္းမွားဟု လည္း နားမလည္ၾက။ထိတ္လန္႔ဖြယ္ေကာင္းလွေသာ သံေ၀ဂရစရာျဖစ္ရပ္ႀကီးပင္ ျဖစ္ေပသည္။

"လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ႏိုင္ျခင္းအခြင့္အေရးကို အသံုးျပဳျခင္း"ဟု အေၾကာင္းျပၾကေသးသည္။လူသားတိုင္း အတြက္လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္သည္ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးျဖစ္၍ကန္႕ကြက္တားဆီးရန္အေၾကာင္းမရွိပါ။ သို႔ရာတြင္ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာအမည္ခံၿပီး မွ ေထရ၀ါဒသာ သနာေတာ္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေသာ အျပဳ အမူႏွင့္ အေတြးအေခၚလုပ္ေဆာင္မႈတို႔သည္ မူရင္းေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကိုဆန္႔က်င္ထိပါး အယူ မွားေစသည့္အတြက္ေထရ၀ါဒ အဆံုးအမဘက္မွ ရပ္တည္၍ အဓမၼ၀ါဒီမ်ားကိုရွင္းလင္းသန္႕စင္ေစရန္ အခြင့္ေရးသည္ သာသနာေတာ္ကိုျမတ္ႏိုးကာကြယ္လိုသူတိုင္း၏ လက္၀ယ္တြင္ရွိေပသည္။

ဗုဒၶ၀ါဒ အေပၚတြင္ျဗဟၼဏ၀ါဒ၏ လႊမ္းမိုးမႈကို အနီးကပ္ဆံုး ဥပမာျဖစ္ရပ္ျဖင့္ျပရလွ်င္ ပုဏၰားတို႔၏ အေမြျဖစ္ေသာေဗဒင္၊ လကၡဏာ၊ နကၡတ္က်မ္းမ်ားကို အေျခခံ၍ ေက်ာင္းကန္ဘုရားမ်ားတြင္ တိရိစာၦန္ရုပ္၊ ၿဂိဳလ္တိုင္မ်ားႏွင့္ ရုပ္တုမ်ိဳးစံုေရာက္ရွိေနပံုသာမက ျဗဟၼဏအလိုက်ေန႔သင့္၊နံသင့္ နာမည္မွည့္ ပံုမွာလူပုဂၢိဳလ္မ်ားသာမက ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ဘြဲ႕အမည္မ်ားကိုပင္ေဗဒင္ကိန္းျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ကာ အယူမွားေနၾကပံုကို ရင္နာနာႏွင့္ မ်က္ေစ႔ေအာက္ၾကည့္ေနရသည္မွာ ၾကာပါၿပီ။

ထိုကိုးကြယ္ရာ အမွားမ်ား ဆိုသည္မွာ (၃၇) မင္းအပါအ၀င္ ရိုးရာ အိမ္တြင္း၊ အိမ္ျပင္နတ္မ်ားႏွင့္ ထြက္ ရပ္ေပါက္ ၀ိဇၨာအမည္ခံ လူလည္မ်ား၏ အေယာင္ေဆာင္ရုပ္တုမ်ား သာမက၊ အျခားႏိုင္ငံမွ ပါ၀င္လာေသာ လဘ္ လာဘတိုးစရာကိုးကြယ္ရာအသစ္အဆန္းမ်ား လည္းပါ၀င္သည္။

ထို႔ျပင္ ေလာဘ ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ကိုးကြယ္ေနေသာ ေရႊ ။ေငြ၊ ရတနာ ကိုယ္လံုးညႊတ္မွ် ဆင္ယင္ ထားေသာရုပ္တုမ်ား၊ ဘုရင္လိုလို၊ နတ္လိုလို၊ ဆင္ယင္ထားေသာရုပ္တုမ်ား၊ျမင္းခံ၊ ဆင္ခံ၊က်ားခံ ၊နဂါးခံ၊ ဂဠဳန္ခံ၊စသည့္ယၾတာရုပ္တုမ်ား၊မဟာပုရိႆလကၡဏာေတာ္(၃၂)ပါးကိုဆန္႔က်င္၍ခါးကုန္း၊ဂုတ္တို၊
ၾကာဖက္ေဆာင္းကာ သံမိႈကိုးခ်က္ ကိုယ္မွာႏွက္၍ စီးပြားတက္ရန္ ႏွင့္ မီးေဘးကင္း ရန္ အသံုးခ်ခံေနရ ရွာေသာ ဒကၡိဏသာခါ အစ ရွိေသာ ဘာသာေရးအဖ်က္သမား၊မသမာသူမ်ားဖန္တီးထားသည့္ ယံုၾကည္မႈ အမွား ၊အေမြဆိုးမ်ားကို ဆိုလိုသည္။

ထိုကဲ႕သို႔ မႈန္၀ါး၀ါး၊ ေယာင္ေတာင္ေတာင္၊ ေရာသမေမႊေအာင္ ကိုးကြယ္ေနၾကေသာ သူမ်ား ကိုေလ႔လာၾကည့္ေသာအခါ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ နတၳိမရွိ၊ လိုခ်င္စိတ္ႀကီးလြန္း၍ ပူေလာင္၊လံုေလာက္ေအာင္ မရလို႔ ဆင္းရဲ၊ပိုကဲၿပီးမရလို႔ေဒါသထြက္၊အသက္(၁၀၀)ေနရေသာ္လည္း ကုသိုလ္ႏွင့္အကုသိုလ္မကြဲပဲဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကိုခံစားရင္းႏွင့္ပင္ မလွမပ၊ ဘ၀ဇာတ္သိမ္း ရရွာေလသည္။ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာေတာ္ႏွင့္ ႀကံဳပါလ်က္ႏွင့္ လမ္းေပၚ မွာ လမ္းေပ်ာက္ရျခင္းပင္။

(ဂ)အယူ၀ါဒအမွား သာသနာအ ႏၱရာယ္မ်ား
"သံဂၤါယနာသမိုင္း" ကိုျပန္ၾကည့္လိုက္လွ်င္ "အဇာတသတ္မင္း" လက္ထက္မွ "အာေသာကမင္း" လက္ထက္ ထိသံဂၤါယနာ(၃)ႀကိမ္ သည္ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ၀ိနည္းေဖာက္ျပန္မႈေၾကာင့္ေဆာင္ရြက္ ခဲ႔ ရျခင္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းသံဂၤါယနာ(၃)
ႀကိမ္မွာ"ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားသန္႔စင္တည္တံ႔ေအာင္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရျခင္း"ျဖစ္သည္။

သာသနာေတာ္ သမိုင္းႏွစ္ကာလရွည္လ်ားၾကာျမင့္လာသည္ႏွင့္ အမွ်စစ္ေဘးဒဏ္၊ သဘာ၀ေဘး ဒဏ္အ သီးသီးတို႔ေၾကာင့္ တစ္စု တစ္စည္းတည္း မေနႏိုင္ၾကပဲ တစ္ေက်ာင္း တစ္ဂါထာ၊တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္း ကဲ႕သို႔ မူရင္း ပါဠိေတာ္ကိုကူးယူရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အ႒ကထာဆရာသေဘာအလိုကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရာ တြင္လည္းေကာင္း၊ အယူအဆ၊ ေ၀ါဟာရကြဲလြဲလာကာ ဆရာစဥ္ဆက္ဂိုဏ္းဂဏ အသြင္ေဆာင္အယူ ၀ါဒေရးရာကြဲျပားမႈမ်ားရွိလာခဲ႔သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း အတင္ဂိုဏ္း၊ အရံုဂိုဏ္း၊ ကံဂိုဏ္း၊ ဒြာရဂိုဏ္းစသည့္ အယူအဆမတူသည့္ သံဃာ့ဂိုဏ္းႀကီး(၉)ဂိုဏ္းထိ ကြဲျပားခဲ႔သည္။သို႔ေသာ္ ၁၃၄၂ခု ၊နယုန္လတြင္ကမာၻေအး မဟာပါသဏ လိုဏ္ဂူေတာ္ႀကီးတြင္အစိုးရ၏ေလွ်ာက္ထားခ်က္ျဖင့္ ဂိုဏ္းေပါင္းစံု သံဃာ့အစည္းအေ၀းႀကီးကို က်င္းပႏိုင္ခဲ ႔ကာ သံဃ နာယက အဖြဲ႕အဆင့္ဆင့္ဖြဲ႕၍ ၀ိနယႏွင့္ ဓမၼဆိုင္ရာ သာသနာ႔တာ၀န္မ်ားဆံုးျဖတ္ညႊန္ ၾကားေဆာင္ရြက္ေတာ္မူၾကသည္။

ေထရ၀ါဒပိဋကတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ မညီမညႊတ္၊ ပုတ္ခတ္ဆန္႔က်င္ ကိုယ္ထင္ရွားေရးကို ေဟာၾကား၊ေရးသား၊သင္တန္းမ်ားဖြင့္လွစ္ကာ အမွားအက်င့္ က်င့္ႀကံမႈကို ၀ိနည္းဓမၼကံ ဓမၼ၊ အဓမၼ အမႈမ်ားကို ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူခဲ႔သည္။

***သာသနာ႔အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ေသာအားျဖင့္
ေထရ၀ါဒပိဋကတ္ေတာ္ႏွင့္မညီညႊတ္ေသာ၀ါဒမ်ားအျဖစ္-****

(၁၃၄၂ ခုႏွစ္) "ေက်ာက္သေဘာၤ၀ါဒ" မွသည္ (၁၅-၁၁-၂၀၁၁) "ရွင္ဉာဏ(မိုးျပာ၀ါဒ)" ထိ"ႏိုင္ငံေတာ္ သဃ မဟာနာယကအဖြဲ႔ႀကီး" မွ "သာသနာေတာ္ တည္တံ့ျပန္ပြားေရး" အတြက္ ဓမၼ ၏ ရန္စြယ္ အဓမၼမ်ား ကို ဖယ္ရွားခဲ႔ပါသည္။ ရွင္းလင္းခဲ႔ပါသည္။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ တည္တံ့ျပန္ပြားေရးေဆာင္ရြက္၍ သာသနာျပဳခဲ႔ၾကသည္။

("အဓမၼ၀ါဒမ်ား"ကို အက်ဥ္းမွ် ေရးသားေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္၊အျပည့္အစံုႏွင့္ အက်ယ္ သိလိုလွ်င္ ၊သာသနာေရး ၀န္ႀကီး႒ာနမွ ၀ိနိစၦယ က်မ္းစာအုပ္မ်ားအျဖစ္ ထုတ္ေ၀ထားၿပီးျဖစ္ပါသည္၊ရွာေဖြ ဖတ္ရႈ ၾကည့္ေစလိုပါသည္။)

"ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္""ႏိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႔"ႏွင့္"ႏိုင္ငံေတာ္သီးျခား၀ိနည္းဓိုရ္အဖြဲ႕"တို႔က"အဓမၼ၀ါဒီ" အျဖစ္ ဆံုးျဖတ္ထားေသာ "အဓမၼ၀ါဒမ်ား" မွာ

(၁) ေက်ာက္သေဘာၤအဓမၼ၀ါဒ-ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႔နယ္ ၊ေရႊသာေလ်ာင္းေတာင္ကလပ္ေက်ာင္း၊ "ဦးေကသ၀" ၏ ၀ါဒျဖစ္သည္။

(၂)လူေသလူျဖစ္အဓမၼ၀ါဒ-ေတာင္တြင္းႀကီးနတ္မွီေတာရေက်ာင္း၊"ဦးဥကၠ႒"ႏွင့္ေနာက္လိုက္"ေရႊအဘိဓမၼာ
အဖြဲ႕"၊ "သမၼာဒိ႒ိသုေတသနအဖြဲ႕"တို႔၏ ကံပယ္၊ဘံုပယ္၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၃) ေၾကာင္ပန္းေတာရ အဓမၼ၀ါဒ-ဘုတလင္ၿမိဳ႕နယ္၊"ေၾကာင္ပန္းေတာရတိုက္"မွ စတင္ခဲ႔ေသာ ၀ါဒျဖစ္သည္။

(၄) ေက်ာက္ပံုေတာရ အဓမၼ၀ါဒ-ေျမာက္ဥကၠလာပ၊ေက်ာက္ပံုေတာရေက်ာင္း၊(လူအမည္)"ဦးစံရင္"၏ မဂ္တု၊ဖိုလ္တု ရဟႏာၱတု ၀ါဒျဖစ္သည္။

(၅) ဦးမာလာ၀ရ အဓမၼ၀ါဒ-ေရတာရွည္ၿမိဳ႕နယ္၊ ကညင္အိုင္ေက်းရြာေက်ာင္း၊"ဦးမာလာ၀ရ" ၏ ကံပယ္၊ဘံုပယ္ ၀ါဒ ၿဖစ္သည္။

(၆) ဓမၼနီတိ အဓမၼ၀ါဒ-သာေကတၿမိဳ႕နယ္၊ဓမၼနီတိေက်ာင္း၊"ဦးပညာ၀ံသ"၏၀ါဒျဖစ္သည္။

(၇) မိုးညိဳ အဓမၼ၀ါဒ-ေျမာက္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္၊ေက်ာက္ေရတြင္း (၈)ရပ္ကြက္၊မိုးညိဳ၀ိပႆနာျပန္႔ပြားေရး အဖြဲ႔ေခါင္း ေဆာင္၊"ဦးသူရိယ(ဦးထြန္းရွိန္)"၏ မဂ္တု၊ဖိုလ္တု၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၈) ထြန္တံုးလက္က်န္ ဦးထင္ အဓမၼ၀ါဒ-စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ေျမာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ေက်ာင္းျဖဴေက်ာင္းေက်းရြာ၊"ဦးထင္" ၏ ၀ါဒ ၿဖစ္သည္။

(၉) တြံေတး ဦးပုညာစာရ အဓမၼ၀ါဒ-တြံေတးၿမိဳ႕နယ္၊ ရွမ္းစုႀကီးေက်းရြာ၊ ရတနာမာန္ေအာင္ ရြာဦးေက်ာင္း ၊"ဦးပုညာ စာရ"၏သိမ္သမုတ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၁၀) ေရႊ၀ါၿမိဳင္ေက်ာင္း အဓမၼ၀ါဒ-ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕၊"ေရႊ၀ါၿမိဳင္ေက်ာင္း ဘုန္းႀကီး"၏ သိမ္သမုတ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၁၁)စမ္းကေလးအဓမၼ၀ါဒ...ပဲခူးတိုင္း၊ေညာင္ေလးပင္ၿမိ႕နယ္၊စမ္းကေလးအေရွ႕ေက်ာင္း၊"ဦးနေႏၵာဘာသ"၏
မဂ္တု၊ ဖိုလ္တု ေရာင္ျခည္ေတာ္တု၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၁၂)ဘိကၡဳနီဘာ၀ါဘာ၀အဓမၼ၀ါဒ.-ေမွာ္ဘီၿမိဳ႕ ၊"မသြဲ႔သြဲ႔ေထြး(ေခၚ)မသစၥ၀ါဒီ"၏ဘိကၡဳနီ(ရဟန္းမ)၀တ္ရန္ ဘုရားရွင္၀ိ နည္းေတာ္အားဆန္႕က်င္ေသာ၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၁၃) ဦးသဒၶမၼကိတၱိသာရ ေအာင္ဆန္းေတာရ အဓမၼ၀ါဒအင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္၊"ေအာင္ဆန္းေတာရတပ္ ဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္"၏ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ျဖတ္လမ္း၀ါဒျဖစ္သည္။

(၁၄) ဦးေခမိႏၵ မိုးညွင္းၿမိဳ႕ အဓမၼ၀ါဒ ကခ်င္ျပည္နယ္၊မိုးညွင္းၿမိဳ႕၊မဟာသတိပ႒ာန္ ရိပ္သာေက်ာင္း၊" ဦးေခမိႏၵ"၏ေတာင္ ေဟာ၊ေျမာက္ေဟာ၀ါဒျဖစ္သည္။

(၁၅) ဦး၀ိစိတၱသာရာဘိ၀ံသ(မိုးျပာဂိုဏ္း) အဓမၼ၀ါဒ-ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕၊(ယခင္ ေက်ာင္းထိုင္ ဘုန္းႀကီး သင္တန္းေက်ာင္း)၊ "ဦး၀ိစိတၱသာရာဘိ၀ံသ"၏၀ါဒျဖစ္သည္။၎ ပုဂၢိဳလ္သည္ မိုးညွင္းၿမိဳ႕၊မဟာသတိ ပ႒ာန္ေက်ာင္း၊"ဦးေခမိႏၵ" ၏ တပည့္ရင္းျဖစ္သလို "မိုးျပာဂိုဏ္း"၏"တတိယ ေခါင္းေဆာင္"လည္းျဖစ္သည္။

(၁၆)ဦးဉာဏမိုးျပာဂိုဏ္းအဓမၼ၀ါဒ-ေျမာက္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္၊(ဌ)ရပ္ကြက္၊သစၥာပန္းလမ္း၊ၿခံအမွတ္(၂၀)ရွိ"
ဦးဉာဏ"၏ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္၀ါဒပင္ ျဖစ္သည္။

(၁၇) ဉာဏ စာဂီ အဓမၼ၀ါဒ-ဦးဉာဏ မိုးျပာဂိုဏ္း အဓမၼ၀ါဒ၊ဘီလူးကၽြန္း၊ေခ်ာင္းဆံုၿမိဳ႕နယ္ ၌ ေနထိုင္စဥ္ က ေဟာေျပာခဲ႔ ၊ ေရးသားခဲ႔ေသာ ၀ါဒျဖစ္သည္။

(၁၈) ဦးျမတ္သိန္းထြန္း အဓမၼ၀ါဒ-လက္ပန္တန္းၿမိဳ႕၊"ဦးျမတ္သိန္းထြန္း"၏ ကာမ၀ါဒ ျဖစ္သည္။

(၁၉) ဆူးေလ ဦးျမင့္သိန္း အဓမၼ၀ါဒ-ဂိုဏ္း၏အမည္ရင္းမွာ"ေထရ၀ါဒ၀ိဘဇၨ၀ါဒ၊သမၼပထ အေၾကာင္းသတ္ ၀ိပႆနာဂိုဏ္း" ျဖစ္၍"ေထရ၀ါဒဒႆန သမၸဒါနည္း" ဟူ၍လည္းေခၚသည္။

စသည္တို႔ကိုဓမၼ၊အဓမၼကြဲျပားေစရန္စိစစ္ဆံုးျဖတ္၍တားျမစ္သင့္သည္ကို တားျမစ္၊ျပဳျပင္သင့္ သည္ကိုျပဳျပင္၍ဓမၼစက္၊အာဏာစက္ အကူအညီျဖင့္ တည္တံ့ေအာင္ ဆံုးျဖတ္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္ မူခဲ႔သည္။ ထိုသို႔အေရးယူမႈျပဳလုပ္ေနသည့္ၾကားမွပင္အဓမၼ၀ါဒတရားမ်ားကိုျဖန္႔ျဖဴးေဟာၾကားကာ က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ေဆာင္ရြက္လာၾကသည္။

ထိုသူမ်ားသည္-
လက္ရွိ ပိဋကတ္(၃)ပံုကို ဘုရားေဟာမဟုတ္၊(၃၁)ဘံုမယံုၾကည္၊ဘ၀သံသရာ ဆိုသည္မွာလည္းစိတ္ ကူးယဥ္၀ါဒအျဖစ္သတ္မွတ္၊ အဘိဓမၼာတရားသည္ လည္းဘုရားေဟာမဟုတ္၊ စသည္ျဖင့္ေဟာေျပာ လာသည္။

အဆိုးဆံုးအခ်က္မွာေထရ၀ါဒဟုေခါင္းစဥ္ႀကီးႀကီးတပ္ကာေထရ၀ါဒ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ဆန္႔က်င္ ပုတ္ခတ္ ရယ္စရာလုပ္ ေဟာေျပာေနၾကသူမ်ား၊ ကိုယ္စိတ္ကူးတည့္ရာ ႀကံစည္ရသမွ် အေတြးအေခၚေတြကို ဘုရားေဟာတရားေယာင္ယာင္ သရုပ္ေဆာင္ ေဟာေျပာေနသူမ်ား၊ ရွိသမွ်ရိပ္သာမ်ားကို ပုတ္ခတ္ေစာ္ကားကာ အာနာပါနႏွင့္ သတိပ႒ာန္တရားအလုပ္သည္ပင္ ဖင္ေညာင္း၊ ခါးနာ၊ ေျခလက္မပါ သူတရားထိုင္လို႔မရတဲ႔အက်င့္မွားဟု ေစာ္ေစာ္ကားကား အဓမၼတရားမ်ားကို ေဟာရဲ သူမ်ားလည္း ထင္ရွားလာသည္။

ဘာသာေရးလိုက္စားလိုသူ လူႀကီး၊လူငယ္အမ်ားစုမွာပိဋကတ္ေတာ္က်မ္းဂန္မ်ားေလ့လာရန္ အခ်ိန္မရ၊ လက္လွမ္းမမွီမႈတို႔ကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ ဆန္႔က်င္ဘက္ အဓမၼအေတြးအေခၚမ်ားျဖင့္ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းေနၾကသည္။

ထိုအလဇၨီပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ သူတို႔၏ အဓမၼ အယူ ၀ါဒ မ်ားကို ဆက္လက္၍ လြတ္လပ္ခြင့္ေပး ထားပါက မၾကာျမင့္ေသာအခ်ိန္ကာလတြင္ ေထရ၀ါဒသာသနာေတာ္ႀကီးအတြက္ အပ္ႏွင့္ထြင္းရမည္ကို ေပါက္ဆိန္ႏွင့္ ခုတ္ျဖတ္ရမည့္ျပႆနာႀကီးတစ္ရပ္ရပ္သည္ ဧကန္မုခ် ေပၚေပါက္လာေပေတာ႔မည္။

ေဖာ္ျပခဲ႔ေသာ သာသနာ့ အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ႏိုင္ေရးသည္ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ အလြန္ အေရးႀကီးလွပါ၏။ ဤအေရးကို ေသြးေအးေအးျဖင့္ မေနၾကပဲ ေထရ၀ါဒျမတ္ဗုဒၶ သာသနာေတာ္အေပၚ သေဘာထား မွန္မွန္ျဖင့္ ျမတ္ႏိုးေစာင့္ေရွာက္လိုသူမ်ား အထူးၾကပ္မတ္ သတိခ်ပ္၍မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ကာ သာသနာ႔သမိုင္း မရိုင္းေစရန္အတြက္ ဘာသာေသြးေႏြးၾကပါဟု တိုက္တြန္းလိုပါသည္။

မွီခိုရာက်မ္းကိုး-
"ဦးညႊန္႔ေမာင္(ဓမၼာစရိယ၊ဘီေအ၊အာရ္အယ္လ္)"၏ "အဓမၼ၀ါဒ၀ိနိစၦယက်မ္း(အက်ဥ္းခ်ဳပ္)"
"ဦးဆန္းလင္း(ဆည္ေျမာင္း)"၏ "သာသနာႏွင့္ေထရ္သံဃာ"
"ဦေမာင္ေမာင္(ဓမၼစကၠ)"၏"ဘာသာေသြးေႏြးဖို႔လိုၿပီ"မွ ကူးယူထားပါသည္။

Credit - ဗုဒၶဘာသာေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအသင္း