(ဂါဒီးယန္း ဦးစိန္၀င္း ႏွင့္ ေဒါက္တာ ဦးေန၀င္း ေမး၍ အမရပူရ မဟာဂႏၶာရံု ဆရာေတာ္ ေျဖသည္။)
(ေမး) အရွင္ဘုရား၊ ရုပ္ျဖစ္ပ်က္မႈနဲ႔ စိတ္ျဖစ္ပ်က္မႈမွာ အဆေပါင္းမ်ားစြာ လ်င္ျမန္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ စိတ္ျဖစ္ပ်က္ေနပံုကို ထင္ရွားေအာင္ ရွင္းျပပါဘုရား။
(ေျဖ)
ဘုန္းႀကီးတို႔ ဗုဒၶျမတ္စြာက ရုပ္တခါပ်က္တဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္က ၁၇-ခ်က္ပ်က္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စိတ္ ၁၇-ခ်က္ ပ်က္တယ္ဆိုတာ လူမ်ားအတြက္က နားလည္ဖို႔ သိပ္မလြယ္လွပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ မလြယ္တံုးလို႔ဆိုေတာ့ ပထမဆံုး ေမးဖို႔ေကာင္းတာက စိတ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသေဘာပါတံုး။ ဒီလုိေမးမွ အျဖစ္အပ်က္ကို ေရာက္သြားမယ္။ ကိုယ္ေမးခ်င္တဲ့ အရာ၀တၳဳပစၥည္း တခုကို ဘယ္လိုပစၥည္း၊ ဒီလိုသိျပီးေတာ့မွ အဲဒီဟာ ဘယ္ေလာက္ျမန္သလဲ၊ ရုပ္က ဘယ္လိုသေဘာလဲ၊ ဒီဟာကိုၾကည့္ျပီးေတာ့မွ အျဖစ္အပ်က္ကို ရွင္းဖို႔ေကာင္းတယ္။ ခုေတာ့ တဆင့္လြန္ျပီးေတာ့မွ ေရာက္သြားတယ္။
ဒီေတာ့ကာ ဗုဒၶရဲ႔တရားေတာ္မွာ ျပႆနာက မျပည့္စံုေသးလို႔ရွိရင္ ေမးနည္းကို ျပင္ေပးတဲ့နည္း ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျပင္ေပးလိုတာက စိတ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသေဘာပါလဲ။ ဒီလိုေမးရင္ သာေကာင္းတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီလိုေမးတယ္ဆိုပါေတာ့ စိတ္ဆိုတာ ဘယ္လိုသေဘာပါတံုး။
(စိတ္ရဲ႔သေဘာ)
ဘုန္းႀကီးတို႔ ဗုဒၶျမတ္စြာက စိတ္သေဘာဟာ အေ၀းအာရံုကိုလည္း ယူႏို္င္တယ္။ ႏွစ္စိတ္တျပိဳင္တည္း ျဖစ္ရိုး မရွိဘူး။ တစိတ္စီ တစိတ္စီ ျဖစ္တယ္။ အျဖစ္အပ်က္ ျမန္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ျမန္သလဲဆိုေတာ့ လက္ေဖ်ာက္တခ်က္တီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုေဋမ်ားစြာ ျဖစ္ပ်က္တယ္။ စိတ္ခ်င္းေတာ့ တူခ်င္မွတူမယ္။ အာရံုလိုက္ျပီးေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတာ့ ရွိတယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႔ အျဖင္အပ်က္ကေတာ့ လက္ေဖ်ာက္တခ်က္ေလာက္ တီးလိုက္ရင္ ကုေဋတသိန္းမက ျဖစ္ပ်က္ေနတယ္။ စိတ္ဟာ အေကာင္အထည္ အရာ၀တၳဳ အထည္ကိုယ္ ရွိသလားလို႔ဆိုေတာ့ အထည္ကိုယ္မရွိဘူး။ အထည္ကိုယ္မရွိရင္ စိတ္မရွိဘူးလား။ မဟုတ္ဘူး။ စိတ္ဆိုတဲ့သေဘာက ရွိတယ္။ အေကာင္အထည္ေတာ့ မရွိဘူး။ ဒီစိတ္ဟာ ဘယ္လိုေနရာမွာ အျဖစ္မ်ားတံုးလို႔ဆိုရင္ ဘုန္းႀကီးတို႔ ဒီဘံုမွာဆိုေတာ့ မဟာဘုတ္ဆိုတဲ့ ဟဒယလိုဏ္ဂူမွာ၊ လိုဏ္ဂူဆိုတာ တင္စားေျပာတာ၊ တကယ့့္ဂူလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟဒယမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္ဆိုေတာ့ အေကာင္အထည္မွ မရွိ္ဘဲနဲ႔၊ အဲဒီအေပၚမွာ သူက ကပ္ျပီးေတာ့ျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာမဟုတ္ဘူး။ သူရွိလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တာ။ သူမရွိလို႔ရွိရင္ မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ အေနမ်ိဳး၊ ဒီေတာ့ စိတ္သဘာ၀ကို ပထမဆံုးစဥ္းစားၾကည့္ရင္ ဘယ္ေလာက္သိမ္ေမြ႔သြားသလဲ။ ဒါကို နားမလည္ရင္ ထပ္ေမး။ ဒီေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာက ဆက္ျပီးေတာ့ စိတ္သဘာ၀ကိုသာ အမိန္႔ရွိရံုတင္မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီစိတ္ကို ထိန္းႏိုင္လို႔ရွိရင္ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးက လြတ္တာပဲ။ ဒီထိေအာင္ ေဟာခ်င္လို႔ ခုနက စိတ္ရဲ႔သေဘာကို အစခ်ီျပီးေတာ့ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
(အေ၀းအာရံု လွမ္းျပီးယူႏိုင္)
ဒီဟာကို ဘုန္းႀကီးေျပာမယ္။ ထပ္ျပီးေတာ့ စိတ္ဆိုတဲ့သေဘာဟာ အေ၀းအာရံုကို လွမ္းျပီးေတာ့ ယူႏိုင္တယ္။ ဥပမာ-ဒကာေန၀င္းပဲ။ မိမိအလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာကို စိတ္ညြတ္လိုက္ရင္ ထင္ေနတာပဲ မွားသလား၊ မွန္သလား ဆိုတာကိုေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။ ဘာျပဳလို႔တုံး ဟိုနားမွာ ကုလားထိုင္ ထားခဲ့မယ္။ ေရႊ႔သြားတဲ့သူက ေရႊ႔သြားမယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကိုယ္က ျမင္ေနတာကေတာ့ အဲဒီေနရာမွာ ကုလားထိုင္ျမင္ေနတယ္။ အေ၀းကိုသြားႏိုင္တယ္ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ျမန္သလဲဆိုတာေတာ့ မေျပာနဲ႔ေတာ့။ မိမိအလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာကို ဒီနားကေနျပီးေတာ့ ေရာက္သြားလိုက္တာ၊ သိပ္ျမန္တာပဲ။ သိပ္ျမန္ေတာ့ စိတ္က ခုန္ဆြ ခုန္ဆြသြားေနသလား၊ မဟုတ္ဘူး။ ဒီမွာျဖစ္ပ်က္ျပီးေနရင္းက ဟိုမွာ အာရံုယူႏိုင္တယ္။ ဆန္းလိုက္တဲ့ျဖစ္ျခင္းကေတာ့ မေျပာနဲ႔ေတာ့၊ မေျပာနဲ႔ေတာ့၊ မဟုတ္ဘူးလားဆိုေတာ့ ကိုယ့္စိတ္ကို ကို္ယ္ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေလ။ စိတ္ကူးနဲ႔ ဘုရားေဟာသြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္စိတ္ကို ကို္ယ္ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ရင္ ေတာ္ေတာ္ဆန္းတဲ့ သေဘာတရားတမ်ိဳးပါလား-လို႔ ဒီလိုသေဘာေပါက္မယ္။
(ကုေဋတသိန္းမက ျဖစ္ပ်က္)
ျပီးေတာ့ ႏွစ္ခုတြဲမျဖစ္ဘူး။ လက္ဖ်စ္တခ်က္တီးမွာ ကုေဋတသိန္း တခုျပီးတခု၊ တခုျပီးတခု၊ ျဖစ္ေနတာပဲ။ ကုေဋတသိန္းမကတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ ဘယ္ေလာက္ျမန္သလဲ။ ဘာလဲ ေနာက္ေတာ့ ထပ္ေမးႏို္င္တယ္။ လက္ေဖ်ာက္တခ်က္တီးမွာ ကုေဋတသိန္းမက ျဖစ္ပ်က္ျဖစ္ပ်က္ တမ်ိဳးစီ၊ တမ်ိဳးစီ၊ တခုတည္းက ကုေဋတသိန္းမက ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္ပ်က္-ျဖစ္ပ်က္-ျဖစ္ပ်က္-ျဖစ္ပ်က္။ သူဟာ အေကာင္အထည္ မ်က္စိနဲ႔ျမင္လို႔လည္း မရ။ မ်က္စိနဲ႔ျမင္ေကာင္းတဲ့ အရာ၀တၳဳလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဒါျဖင့္ မရွိလို႔လား။ ရွိတယ္။ မေနာနဲ႔ သူ ငါ့ကို မေကာင္းၾကံေနတယ္။
(အထည္ကိုယ္ မရွိ)
သူ႔ရဲ႔စိတ္အစဥ္ဟာ ငါ့ကို မေကာင္းၾကံေနတာ။ ဘာျဖစ္လို႔တံုး။ သူ႔ရဲ႔စိတ္ဓာတ္ဟာ မ်က္ႏွာမွာေပၚေနတယ္။ သူနဲ႔ငါ ၾကာၾကာစကားေျပာရင္ ရန္ျဖစ္ရလိမ့္မယ္။ ေရွာင္မွာပဲ။ ေဟာဒါ သိတယ္။ မိမိတို႔ခ်စ္ခင္တဲ့သူခ်င္း စကားေျပာလည္း မ်က္ႏွာက ျပံဳးလို႔ဆိုေတာ့ အေကာင္အထည္ေတာ့ မရွိဘူး။ သူ႔စိတ္ကိုေတာ့ျဖင့္ မွန္းလို႔ရတယ္။ ဒါက အေလ့အထမ်ားမွ၊ အေလ့အထမ်ားမွ မွန္းလုိ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာက အထည္ကိုယ္ေတာ့ မရွိဘူးတဲ့။ မရွိေသာပစၥည္းလား-လို႔ဆိုေတာ့မွ ရွိလိုက္တာမွ ေသေသခ်ာခ်ာရွိ။ အဲဒါက ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မူမွ သိလာတာျဖစ္ေတာ့ ဘုန္းႀကီးတို႔ ကေလ ဗုဒၶရဲ႔ဉာဏ္ေတာ္ သိပ္ျပီးေတာ့ ႀကီးေတာ္မူတာပဲ။ မိမိတို႔က ေနာက္ကလိုက္တာေတာင္ ဗုဒၶသိသလို အမီမလိုက္ႏိုင္ဘူး။ စာေတြကို အမ်ားႀကီး ေလ့လာေနတာ ေတာင္မွ အမီမလိုက္ႏိုင္ဘူး။ ဒါမွန္းျပီးေတာ့ ဟုတ္တယ္၊ ဟုတ္ေလာက္တယ္။ ဒီလို ဒီလို ဒီလို မွန္းသြားရတယ္။
( ရုပ္ရဲ႔သေဘာ)
စိတ္ရဲ႔သေဘာကို နည္းနည္းေတာ့ သိျပီေနာ္။ ရိပ္စားမိျပီေနာ္။ ဒီေတာ့ တခါ ရုပ္ရဲ႔ သေဘာကို ေမးဖို႔ေကာင္းတယ္။ ေတာ္ေတာ္ၾကာေေတာ့ ရုပ္နဲ႔စိတ္နဲ႔ ေရာလာမွာကိုး။ ရုပ္က ဘယ္လိုသေဘာတံုး။ ရုပ္က်ေတာ့ ခုနက စိတ္နဲ႔စာလို႔ရွိရင္ ေတာ္ေတာ္ ထင္ရွားလာျပီ။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ရုပ္တဲ့၊ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ရုပ္တဲ့။ ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ရုပ္တဲ့၊ အစာအာဟာရေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ရုပ္လို႔ ဘုန္းႀကီးတို႔ ကိုယ္ထဲမွာ ရုပ္အမ်ိဳးအစား ေလးမ်ဳိးရွိတယ္။ ဒီရုပ္က ရုပ္တခုလို႔ ဆိုလိုက္ရင္ပဲ အနည္းဆံုး ရုပ္ကေလးေတြ ရွစ္ခုေလာက္ ေပါင္းရတယ္။ ရွစ္ခုေလာက္ ေပါင္းတဲ့ဥစၥာကို တစုတကလာပ္လို႔ ေခၚတယ္။ ၉-ခုေလာက္ ေပါင္းတာ။ ၁၀-ခုေလာက္ေပါင္းတာ။ သူ႔ဟာနဲ႔သူ အမ်ိဳးမ်ိဳး အစားစား ရွိတယ္။
(ဓာတ္ႀကီးေလးပါး)
ရုပ္က်ေတာ့ နည္းနည္းအထည္ကိုယ္ ေပၚလာျပီ။ ဘာျဖစ္လို႔ေပၚလာတံုးဆိုေတာ့ကာ ခုနက ရုပ္ရွစ္ခုထဲမွာပဲ ပထ၀ီဓာတ္ဆိုတဲ့ မာမာသေဘာမ်ိဳးေလး ရွိေနတယ္။ အာေပါဓာတ္ ေရက မုန္႔မုန္႔ကေလးေတြကို စုေပါင္းျပီး ဖြဲ႔ထားသလို အဲဒီအာေပါဓာတ္ကလည္း သူနဲ႔တကြ ရုပ္မႈန္ကေလး ရွစ္ခုကို တတြဲျဖစ္ေအာင္ စာသံေပသံအားျဖင့္ တကလာပ္ျဖစ္ေအာင္ဖြဲ႔။ သူက ဖြဲ႔ျပီးေတာ့ ထားတယ္။ ေတေဇာဓာတ္တဲ့။ အာေပါဓာတ္ေၾကာင့္ ေပ်ာ့စိစိႀကီး ျဖစ္မသြားေအာင္ သူကအေငြ႔ကေလး၊ အေငြ႔ဓာတ္ကေလး၊ ေသးေသးေလးေပါ့။ ေျပာသာေျပာေနရတာပါ။ သူတို႔ကေတာ့ ေသးေသးမႈန္မႈန္ေလးေတြ။ ျပီးေတာ့ ၀ါေယာဓာတ္တဲ့။ ဒီရုပ္ရွစ္ခုကို တခုႏွင့္တခု ဖိညႇပ္ေထာက္ကန္ေနေအာင္၊ ဒီဓာတ္ႀကီးေလးပါးဆိုတာ ဒါပါပဲ။ ပထ၀ီဓာတ္၊ အာေပါဓာတ္၊ ေတေဇာဓာတ္၊ ၀ါေယာဓာတ္။ အဲဓီဓာတ္ႀကီးေလးပါးက ရုပ္ကေလးေတြကို ဖိညႇပ္ျပီးေတာ့ ေနတယ္။ အၾကားမွာ ဘာမွမရွိဘူး။
( အဆင္း၊ အနဲ႔၊ အရသာ)
သူတို႔ေလးခု ဖိညႇပ္ေနျပီးေတာ့ တခါ ဒီထဲမွာ အရာ၀တၳဳေတာ့ ခုနကေလာက္ ႀကီးႀကီးမားမား မရွိဘူး။ အဆင္းဓာတ္ ပါလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆင္းေတြ ျမင္ေနရတာ။ အနံ႔ဓာတ္မ်ားရင္ေတာ့ ဘုန္းႀကီးတို႔ ႏွာေခါင္းနဲ႔ရတယ္။ ေတာ္ေတာ္တန္ခိုးႀကီးတဲ့ သူကဆိုရင္ ဒီေလာက္အနံ႔မမ်ားေတာင္ သင္းေနတဲ့ အနံ႔ ရတယ္။ အဲဒီအနံ႔ဓာတ္ဆိုတဲ့အရာ ရွိတယ္။ ျပီးေတာ့ ရသဓာတ္ ရွိတယ္။ ေရမွာလည္း ေရအလိုက္ ရသဓာတ္ ရွိတယ္။ ထမင္းမွာလည္း ထမင္းအလိုက္ ရသဓာတ္ ရွိတယ္။
(ၾသဇာ)
ျပီးေတာ့ ဘယ္ပစၥည္းမ်ိဳးမဆို ၾသဇာဆိုတာ ေနာက္ဆံုး ေက်ာက္ခဲပင္၀ါးဦးေတာ့ ၾသဇာဟ ာရွိေနတာပဲ။ ဒီၾသဇာကို အဆီအႏွစ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေက်ာက္ခဲလည္း ေက်ာက္ခဲအလိုက္ ၾသဇာရွိ္တယ္။ ေရမွာလည္းပဲ ေရအလိုက္ ၾသဇာဓာတ္ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ေလး မ်ားမ်ားေလးကို ျမည္းၾကည့္ရင္ ဘယ္လိုအရသာ ရွိတယ္။ ခုနက ရသနဲ႔ ၾသဇာနဲ႔ ၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဘုန္းႀကီးတို႔ ဘာမွမစားႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ေရေသာက္ေနရင္ပဲ ေရရဲ႔ၾသဇာက ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ ခံေသးတယ္။ လူမမာဟာ ဆန္ျပဳတ္၊ ကစီရည္ဆိုတဲ့ ဆန္ျပဳတ္ကေလးကို အရည္ခ်ည္းသက္သက္ ေသာက္ေနလည္းပဲ ၾသဇာဓာတ္ရွိလို႔မို႔ သူ႔မွာ ရုပ္သစ္ကေလးေတြ ျဖစ္ေနလို႔မို႔ အေတာ္ခံႏိုင္တယ္။ ဆိုပါေတာ့ ရုတ္တရက္ မေသႏိုင္ဘူး။ အဲဒီလို သတၱိရွိတယ္။
(ဓာတ္ႀကီးေလးပါးရဲ႔ သတၱိ)
ဒီေတာ့ ရုပ္ဆိုတဲ့သေဘာဟာ ဘယ္လိုတံုးလို႔ဆိုရင္ ခုနက ရုပ္ကလာပ္ကေလးတခုမွာ အနည္းဆံုး ရုပ္ရွစ္ခုရွိတယ္။ အမာခံရုပ္က ပထ၀ီ၊ အာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာ ပါဠိလို၊ ျမန္မာလိုေတာ ့ေျမဓာတ္၊ တင္စားေျပာထားတာ။ ဘုရားမို႔လို႔ ပထ၀ီတို႔ ဘာတို႔ နာမည္တပ္ႏိုင္တာ။ အလြတ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဘုန္းႀကီးလည္း ဒီနာမည္ မတပ္ႏိုင္ဘူး။ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားက ေျမႀကီးကို ဥပမာေျပာျပီးေတာ့ နည္းနည္းမာမာ ခိုင္ခံ႔တဲ့ ဓာတ္တခုရွိတယ္။ ဒါကို ပထ၀ီဓာတ္၊ ေျမႀကီးမာေနတာလည္း ဒီဓာတ္ေတြ မ်ားေနတာ။ ဒီဓာတ္ေတြ မ်ားေနေတာ့ ေျမႀကီးဟာ ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ နင္းလို႔ခံေနတာ။ ေက်ာက္ခဲေတြမာေနတာဟာလည္း ပထ၀ီဓာတ္။ သူ႔သတၱိ မ်ားေနတာ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါကို အေၾကာင္းျပဳျပီးေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာက ပထ၀ီဓာတ္ နာမည္တပ္ထားတယ္။ ျပီးေတာ့ အာေပါဓာတ္က ရုပ္ကလာပ္ရွစ္ခုရွိရင္ ရွစ္ခုကို စုစည္းျပီးေတာ့ မႈန္႔မႈန္႔ကေလး ေတြကို ေရနဲ႔ေလာင္းလိုက္ေတာ့ တခါတည္း တြဲသြားသလိုပဲ။ ဒီအာေပါဓာတ္ေၾကာင့္ ရုပ္ကေလးေတြ တြဲသြားတာ။ တြဲတာမွ ပိညႇပ္ျပီးေတာ့ နည္းနည္းမွ အၾကားမရွိေအာင္ တြဲတာ။ ရုပ္ကေလးေတြကို အာေပါဓာတ္နဲ႔ တြဲထားရင္ စိုထိုင္းထိုင္းႀကီး ျဖစ္ေနမွာေပါ့ဆိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေတေဇာဓာတ္က အခိုးေငြ႔ ရွိေနျပန္ေရာ။ သူ႔အလိုက္၊ သူ႔အလိုက္၊ ကလာပ္ဆိုလည္း သူ႔အလိုက္၊ ဒီဟာေတြကို စိုထင္းမသြားေအာင္ အခိုးအေငြ႔ ကေလးေတြက ရွိေနျပန္ေရာ။ ၀ါေယာဓာတ္ကလည္း ပထ၀ီနဲ႔ အာေပါဟာ မကြဲေအာင္ သူက တြန္းကန္ျပီးေတာ့ ထားသလိုပဲ။ တခါတည္း ပိညႇပ္ေနတဲ့ဥစၥာ။ ဒီ၀ါေယာရဲ႔သတၱိေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးလို႔ ဒါ ေခၚတာေပါ့။
Posted by "Buddha In My Life"
No comments:
Post a Comment