အျဖစ္ပ်က္တစ္ခုကို ျမင္ဖူးသလိုခံစားရျခင္း (Déjà vu)

က်ေနာ္ခပ္ငယ္ငယ္တုန္းက မိဘေတြနဲ႔အတူတူ ေတာျမိဳ႕ေလးတစ္ခုကိုသြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာတည္းတဲ့အိမ္ကိုအေရာက္မွာ က်ေနာ္အဲဒီအိမ္ကို ေရာက္ဖူးသလိုခံစားရတယ္။ ဒီျမင္ကြင္းေတြကိုလည္း ျမင္ဖူးသလိုပဲ။ ဒါနဲ႔မိဘေတြကိုေျပာျပလိုက္ေတာ့ ၀ိုင္းရယ္ၾကတယ္။ ရယ္မွာေပါ့ သူတို႔ေတာင္ခုမွေရာက္ဖူးတဲ့ နယ္ေလးတစ္ခုကိုက်ေနာ္ေရာက္ဖူးတယ္ထင္တယ္လို႔ ေျပာလိုက္မိတာကိုး။ အဲဒီတုန္းကစိတ္ထဲမွာေတာ့ ဇေ၀ဇ၀ါပဲ။ စိတ္ကူးယဥ္တတ္တဲ့အရြယ္ဆိုေတာ့ ငါပဲစြမ္းအင္ေတြမ်ားရျပီး ေရွ႕ၾကိဳျမင္ေနတာလားလို႔ထင္မိေသးတာ။ နည္းနည္းၾကီးလာေတာ့လည္း အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြခဏခဏၾကံဳရတယ္။ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကိုေတြ႔လိုက္မိရင္ စိ္တ္ထဲမွာအရင္ကျဖစ္ခဲ့ဖူးသလို၊ ေရွ႕ကိုပဲၾကိဳျမင္ေနသလို ထင္မိတယ္။ စိတ္ထဲကေနဒီအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ငါျမင္ဖူးပါတယ္လို႔ စဥ္းစားမိတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း မေျပာရဲဘူး။ ေတာ္ၾကာကိုယ့္ကိုစိတ္ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း ထင္မွာစိုးရေသးတာကိုး။ တျခားသူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္မွန္း သတိမထားမိခဲ့ဘူး။ အဂၤလိပ္လို Déjà vu လို႔ေခၚတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ သိတာသိပ္မၾကာေသးဘူးဗ်။ ရုပ္ရွင္ကားတစ္ကားၾကည့္ရင္းနဲ႔ ရုပ္ရွင္ထဲမွာ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ကို Déjà vu လို႔ညႊန္းျပီးေျပာသြားေတာ့မွ သတိထားမိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးေတြ ေတြ႔ၾကံဳေနရတတ္ျပီး ဘာမွန္းညာမွန္းမသိ၊ သူမ်ားကိုလည္း မေျပာရဲျဖစ္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ က်ေနာ္ဖတ္မိထားတာေလး ေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။


Déjà vu ဆိုတာက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို သိေနသလိုမ်ိဳးခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္။ သိတာကလည္း ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္တာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ Déjà vu ဆိုတာအရင္ကေတြ႔ခဲ့ဖူးတဲ့လူတစ္ေယာက္ကို လမ္းမွာျပန္ေတြ႔ရင္ မမွတ္မိတဲ့ခံစားခ်က္မ်ိဳးမပာုတ္ဘူး။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ က်ိန္းေသကိုျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ခံစားရတာမ်ိဳးပါ။ အဓိကျဖစ္တာကေတာ့ အရာ၀ထၳဳတစ္ခု၊ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ေတြ႔ၾကံဳလိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္က အဲဒါကိုဘာလဲဆိုတာပံုေဖာ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ ရင္းႏွီးျပီးသားလား၊ ကို္ယ္နဲ႔အစိမ္းသက္သက္လားဆိုျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ အဲလိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ တခါတရံမွာ ဦးေႏွာက္က မွားယြင္းျပီးဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တစ္ခါမွမျမင္ဖူးတဲ့အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ၾကံဳေတြ႔ေနပါရက္နဲ႔ ဒီလိုမ်ိဳးအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ Déjà vu ပာာအၾကားအျမင္ရေနတာ၊ ေရွ႕ျဖစ္ကိုသိေနတာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕မွတ္ဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မွားယြင္းေဖာ္ျပတာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ Déjà vu ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ျမင္ဖူးတယ္၊ ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ခံစားမိေနေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္တုန္းက၊ ဘယ္ေနရာမွာဆိုတာ စဥ္းစားလို႔မရပါဘူး။ အိပ္မက္ထဲမွာပဲလား၊ အျပင္မွာျဖစ္ခဲ့တာလား ဘယ္လိုမွမသဲကြဲပါဘူး။ Déjà vu ပာာေရာဂါမပာုတ္ပါဘူး။ ကမာၻ႔ လူဦးေရရဲ႕ ၃ပံု၂ပံုပာာ Déjà vu ကိုခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာေရာဂါတစ္ခုမပာုတ္ေပမယ့္ temporal lobe epilepsy (၀က္ရူးျပန္ေရာဂါ) တစ္မ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ ဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြနဲ႔လည္းဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ တုပ္ေကြးသက္သာေအာင္သံုးတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ amantadine and phenylpropanolamine ေဆးေတြပာာ Déjà vu ျဖစ္ေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြပာာ ဒိုပါမင္း(Dopamine) ဓါတ္ကိုမ်ားေစတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

ဗပာုသုတအေနနဲ႔ပဲေဖာ္ျပေပးလိုက္တာပါ။ Déjà vu ဆိုတာကိုနားမလည္ေသးခင္တုန္းက အေတာ္ေလးကိုစိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ရပါတယ္။ ကိုယ္ျမင္ဖူးသလို၊ ခံစားဖူးသလို ဒါေပမယ့္လည္း ဘယ္လိုမွေတြးမရ။ ေရွ႕ပဲၾကိဳျမင္ေနတာလား ရူးပဲရူးေနျပီလားဆိုျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြးမိပါတယ္။ Déjà vu ဆိုတာကိုဖတ္မိျပီးနားလည္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ အခုဆိုရင္ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးၾကံဳရရင္ ေအာ္ငါ Déjà vu ျဖစ္ေနတာပါလားဆိုျပီး နားလည္သြားေတာ့ စိတ္သက္သာသြားပါတယ္။ လိုက္ျပီးငါျမင္ဖူး ေတြ႔ဖူးတယ္လို႔ဆက္စဥ္းစားစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အေတာ္ေလးစိတ္ခ်မ္းသာသြားရပါတယ္။

Thurein Hlaing Win