၀ိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီ

သိခ်င္တာေလးရွိလို႔ ေမးေလွ်ာက္ပါရေစဘုရား။
ဘာသာေရးက်မ္းစာေတြ အထူးသျဖင့္ ဇာတ္ေတာ္
ေတြမွာ ၀ိဇၨာ၊ ေဇာ္ဂ်ီေတြ အေၾကာင္းကို ဖတ္႐ႈရပါ
သည္။ ၄င္းတို႔သည္ သံုးဆယ့္တစ္ဘံု အတြင္း
အဘယ္ဘံုဌာနတြင္ ေနထိုင္ၾကပါသနည္း။ သူတို႔
အေၾကာင္းကိုလည္း သိခ်င္ပါသည္ဘုရား။

ေ၀လင္းေအာင္

၀ိဇၨာ ၅မ်ဳိး
လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ၀ိဇၨာမဂၢဒီပနီက်မ္းမွာ
၀ိဇၨာငါးမ်ဳိးျပတယ္။
၁။ ေ၀ဒ၀ိဇၨာ = ေဗဒင္ေလးပံု။
၂။ မႏၱ၀ိဇၨာ = လကၡဏာက်မ္း၊ နိမိတ္က်မ္း၊ နကၡတ္
က်မ္း၊ ဂါထာမႏၱာန္က်မ္း၊ ေဆးက်မ္းေတြ၊
၃။ ဂႏၶာရီ၀ိဇၨာ = အင္း၀ိဇၨာ၊ ျပဒါး၀ိဇၨာ၊ သံ၀ိဇၨၨာေတြရဲ႕
အစီအရင္နဲ႔ နတ္သိၾကားေတြရဲ႕တန္ခိုး၊ အဘိညာဥ္
တန္ခိုးေတြလိုအစြမ္းထက္တဲ့တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုးက
နတ္ေတြထက္ေတာင္စြမ္းလို႔ နတ္ေတြမနာလိုျဖစ္
တတ္သတဲ့။
၄။ ေလာကိယ၀ိဇၨာ = အဘိညာဥ္တန္ခိုး။ ဒီတန္ခိုး
ကို ဗုဒၶဘာသာမရွိတဲ့ေနရာ အခ်ိန္အခါေတြမွာလည္း
အခ်ဳိ႕ရေသ့၊ ရဟန္းေတြရတယ္။
၅။ အရိယ၀ိဇၨာ = အရိယ၀ိဇၨာဉာဏ္ငါးပါး။

၀ိဇၨာဓိုရ္
၀ိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အတတ္ပညာကို လႈပ္ႏုိးၿပီး
ေရးျခစ္မထင္ဟင္းလင္းျပင္မွာ ဆင္႐ုပ္ပံုေတြ၊ ျမင္း႐ုပ္
ပံုေတြဖန္ဆင္းျပတယ္။ ၀ိဇၨာဓေရာ ၀ိဇၨံ ပရိဇပၸတြာ
အာကာေသ အႏၱလိေကၡ ဟတိမၸိ ဒေႆႏၱိ အႆႏၱိ
ဒေႆႏၱိ။ ပဋိသံ၊ ၃၉၁။ ဒီပါဠိေတာ္အရ ဗုဒၶက်မ္းဂန္
မွာ ၀ိဇၨာဓိုရ္ဆိုတဲ့စကားရွိတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္
ကိုယ္တိုင္ ဒီစာလံုးနဲ႔ရင္းႏွီးဖြယ္ရွိပါတယ္။

၀ိဇၨာဓရဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရမွာ ၀ိဇၨာနဲ႔ဓရလို႔ ႏွစ္ပုဒ္ရွိတယ္။
၀ိဇၨာ = အတတ္ပညာ၊ ဓရ = ေဆာင္တယ္၊ ရွိတယ္။
အဲဒီပုဒ္ရင္း အဓိပၸါယ္အရ အတတ္ပညာ ရွိသူမွန္ရင္
၀ိဇၨာဓရ = ၀ိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚခြင့္ရွိတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ေလာက
မွာ ၀ိဇၨာေတြအမ်ားရွိႏုိင္သလို ၀ိဇၨဓိုရ္ေတြလည္း မ်ားမွာ
ေပါ့။

အရိယ၀ိဇၨာ
အနိစၥ ၀ိဇၨာ = မၿမဲအသိ၊ ဒုကၡ၀ိဇၨာ = ဆင္းရဲအသိ၊
အနတၱ၀ိဇၨာ = ကိုယ္ေကာင္မဲ့ အသိ၊ မဂၢ၀ိဇၨာ = မဂ္
အသိ၊ ဖလ၀ိဇၨာ = ဖိုလ္အသိလို႔ အရိယ၀ိဇၨာဉာဏ္ ငါး
မ်ဳိး၊ ဒီဉာဏ္ငါးမ်ဳိးက ဗုဒၶသာသနာ အတြင္းမွာပဲ ရႏုိင္
တယ္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးက်င့္စဥ္နဲ႔ပဲရႏုိင္တယ္။ ဗုဒၶသာသနာ
အျပင္မွာမရွိ။ ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့ အရိယ၀ိဇၨာငါးမ်ဳိးနဲ႔ျပည့္
စံုၾကတ ဲ့ဘုရား၊ ရဟႏၱာေတြကိုလည္း ၀ိဇၨဓိုရ္လို႔ေခၚႏုိင္
စရာပါပဲ။ ဘုန္းႀကီးတို႔ သိရတဲ့ ၀ိဇၨာ၊ သို႔မဟုတ္ ၀ိဇၨဓိုရ္
ေတြ အေၾကာင္းက ဒီမွ်ပါ။

ရဟန္းမဟုတ္
၀ိဇၨာဓိုရ္တစ္ေယာက္ဟာ ညအခ်ိန္ဘုရင့္နန္းေတာ္ကို
လာၿပီး မိဖုရားနဲ႔ ေဖာက္ျပန္တာကို ဘုရင္ သိသြားတဲ့
အတြက္ အျပစ္ေပး ခံရမွာကို ေၾကာက္လို႔ ၀ိဇၨာဓိုရ္
ေကာင္းကင္က ျပန္ေျပးတဲ့အခါ ဘုရင္က ၀ိဇၨာဓိုရ္ကို
အသိဉာဏ္ရတဲ့ ရဟန္းလို႔ထင္မွားၿပီး သူ႔ႏုိင္ငံအတြင္း
က ရဟန္းအားလံုးကိုႏွင္ထုတ္လို႔ ပေစၥကဗုဒၶါတစ္ဆူ
က ေဖာက္ျပန္သူဟာ ရဟန္းေၾကာင္းရွင္းျပရသတဲ့။
(ဇာ-႒ ၃၊ ၂၈၈)

ဒါကေတာ့ ဂႏၶာရီ၀ိဇၨာကို တတ္ကၽြမ္းသူျဖစ္ႏုိင္တယ္။
ဒီလို၀ိဇၨာဓိုရ္ေတြဟာ ရေသ့ရဟန္းေတြလို၀တ္ဆင္ပံု
ရၿပီး တန္ခိုးစြမ္းရည္ရွိၾကေပမဲ့ အခ်ဳိ႔မွာကိုယ္က်င့္တ
ရား ေကာင္းပံုမရဘူး။

ေဇာ္ဂ်ီ
ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္း အရ ေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ရင္းျမစ္က
သကၠတ စကားလံုး ေယာဂီ။ ပါဠိမွာလည္း ေယာဂီ
ေ၀ါဟာရ ရွိၿပီးသားပဲ။ ဗုဒၶ၀ါဒ အဓိပၸါယ္ကေတာ့
ေယာဂီဆိုတာ ကမၼ႒ာန္း႐ႈမွတ္သူ။ ေရႊဟသၤာမင္းပ်ဳိ႕
မွာ ဘုန္းေတာင္းအမ်ား၊ ပုဏၰားေဇာ္ဂီ၊ တပသီက၊
စသည္မလြတ္ (ပိုဒ္-၉၃)လို႕ေတြ႕ရတယ္။ ေဇာ္ဂီက
ေန ေဇာ္ဂ်ီ ျဖစ္လာပံုရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဇာ္ဂ်ီဆိုရင္
ေတာ့ ေျမလွ်ဳိးမိုးပ်ံႏုိင္သူ၊ တန္ခိုးရွိသူလို႔ေယဘူယ်
နားလည္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင ့္၀ိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ ေဇာ္ဂ်ီဟာ
အဓိပၸါယ္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း တူေပမဲ့ ၀ိဇၨာဓိုရ္ဆိုရင္
ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တယ္လို႔ ဆိုႏုိင္စရာပါ။

လူသားေတြ
ေျပာျပထားတဲ့ အဓိပၸါယ္အရ အရိယာ၀ိဇၨာဓိုရ္ေတြ
ဟာ လူနတ္ျဗဟၼာ ရွိႏိုင္တယ္။ ေဇာ္ဂ်ီလည္း အရိ
ယာ ေဇာ္ဂ်ီရွိႏုိင္တာပဲ။ အျခား၀ိဇၨာဓိုရ္နဲ႔ေဇာ္ဂ်ီေတြ
ကေတာ့ လူသားေတြပဲ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားပါတယ္။ ဂႏၶာရီ
၀ိဇၨာလို အတတ္ပညာေတြ ေလာကမွာ ရွားရွားပါး
ပါးရွိေတာ့ရွိပံုရပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးလည္းကိုယ္တိုင္
ဘာအေတြ႕အႀကံဳမွ မရွိဖူးလို႔ ဒီပညာရပ္ေတြနဲ႔ပတ္
သတ္ၿပီးေတာ့ မွတ္ခ်က္မေပးလိုဘူး။

ဗုဒၶသာသနာ့အသံကို ပံုေဖာ္ေပးတဲ့ အေမရိကန္
လူမ်ဳိးဟင္နရီစတီးလ္ ေအာလ္ေကာ့ရဲ႕ စိတ္ပိုင္း
ဘ၀ဟာ ဂႏၶာရီ ၀ိဇၨာကို တတ္ပံုရတဲ့ ႐ုရွား အမ်ဳိး
သမီး ဗလာဗာစကီနဲ႔ စခဲ့တယ္လို႔အဆိုရွိတယ္။
(The White Buddhist,p.81)

အရွင္ေကလာသ(USA)
ဓမၼအေမးအေျဖမ်ား